Chińska Republika Ludowa (ChRL) nasila swoje działania wojskowe wokół Tajwanu, co budzi zaniepokojenie w regionie i na arenie międzynarodowej. Wyjaśniamy, o co chodzi w konflikcie Chiny-Tajwan.
Chińskie manewry wojskowe a napięcia wokół Tajwanu – co oznaczają?
Rzecznik tajwańskiego ministerstwa obrony Sun Li-fang zaalarmował we wtorek, że liczba chińskich okrętów wojskowych, a także m.in. jednostek straży przybrzeżnej, rozmieszczonych w pobliżu wyspy, jest największa od czasu wielkich manewrów chińskiej armii w 1996 r. Sun poinformował, że okręty znajdują się wzdłuż tzw. pierwszego łańcucha wysp, który łączy japońską prefekturę Okinawa, Tajwan i Filipiny, i jest ich więcej niż w trakcie manewrów chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej zorganizowanych w reakcji na wizytę ówczesnej przewodniczącej Izby Reprezentantów USA Nancy Pelosi w Tajpej w 2022 r. Zauważono także blisko 50 chińskich samolotów w pobliżu wyspy.
Chińskie manewry wokół Tajwanu mają przede wszystkim charakter demonstracyjny, pokazując zdolności wojskowe Armii Ludowo-Wyzwoleńczej (ALW). Rozlokowanie około 90 jednostek w regionie Morza Wschodniochińskiego, Cieśniny Tajwańskiej i Morza Południowochińskiego to wyraźny sygnał siły Pekinu.
Manewry są odpowiedzią na ostatnią zagraniczną podróż prezydenta Tajwanu Lai Ching-te, który odwiedził państwa wyspiarskie na Pacyfiku oraz krótko przebywał na Guam i Hawajach, co Pekin uznał za prowokację. Pekin nazywa Laia "separatystą" i potępia jego działania, uznając je za próbę osłabienia polityki "jednych Chin" i wzmacnianie pozycji międzynarodowej Tajwanu. Chińskie władze chcą osłabić pozycję rządzącej na Tajwanie Demokratycznej Partii Postępowej, która promuje stanowisko, że Tajwan i Chiny "nie są sobie podporządkowane". Manewry mogą być także próbą wpłynięcia na nastroje społeczne przed zbliżającymi się wyborami.
Chiny, Tajwan i polityka „jednych Chin” – dlaczego Pekin zwiększa presję?
Chiny uważają Tajwan za "nieodłączną" część swojego terytorium i dążą do zjednoczenia wyspy z kontynentem. Manewry wojskowe pokazują determinację Chin w kwestii "zjednoczenia" i ich gotowość do użycia siły w razie potrzeby. To również forma zastraszania Tajpej. Działania ALW mają na celu wywarcie presji na tajwańskie władze i społeczeństwo.
Chiny traktują również Tajwan jako kluczowy punkt swojej strategii geopolitycznej, a działania wojskowe są odpowiedzią na wsparcie, jakie Tajwan otrzymuje od USA i ich sojuszników. Amerykańskie zaangażowanie w regionie, w tym sprzedaż broni do Tajpej, jest odbierane przez Pekin jako zagrożenie. Pekin sprawdza, jak daleko może się posunąć, zanim spotka się z bardziej stanowczą reakcją.
Nie bez znaczenia jest też strategiczne położenie Tajwanu. Wyspa znajduje się w tzw. pierwszym łańcuchu wysp, który ma kluczowe znaczenie dla morskiej strategii wojskowej Chin. Przejmowanie kontroli nad Tajwanem pozwoliłoby Chinom na zabezpieczenie kluczowych szlaków morskich w regionie. Tajwan jest globalnym liderem w produkcji półprzewodników, co dodatkowo zwiększa jego rolę w tej części świata.
Konflikt między Chinami a Tajwanem ma głębokie historyczne i ideologiczne korzenie, które sięgają pierwszej połowy XX wieku. Jego podstawą jest spór o status polityczny Tajwanu, a także o legitymizację władzy i prawo do reprezentowania całych Chin na arenie międzynarodowej.
Konflikt między Kuomintangiem pod wodzą Czang Kaj-szeka a komunistami Mao Zedonga doprowadził do wojny domowej. Po zwycięstwie komunistów w 1949 roku Kuomintang wycofał się na Tajwan, gdzie utworzył własny rząd. Czang Kaj-szek ogłosił kontynuację Republiki Chińskiej (ROC) na Tajwanie, podczas gdy komuniści proklamowali Chińską Republikę Ludową (ChRL) na kontynencie.
Chiny-Tajwan - eskalacja konfliktu i potencjalne konsekwencje
Rząd na Tajwanie uważał się przez wiele lat za legalnego reprezentanta całych Chin, w tym kontynentu, a ChRL uznaje Tajwan za "zbuntowaną prowincję" i dąży do jego zjednoczenia z kontynentem, w razie potrzeby siłą. Tajwan rozwinął się w demokratyczne i gospodarczo zaawansowane państwo, podkreślając swoje odrębność kulturową i polityczną od Chin. Natomiast "państwo środka" dąży do zjednoczenia z Tajwanem w ramach polityki "jednych Chin", proponując model "jedno państwo, dwa systemy", podobny do rozwiązania w Hongkongu, który jednak budzi na Tajwanie obawy.
Choć Chiny intensyfikują przygotowania militarne i modernizują swoje siły zbrojne, jednak pełnoskalowa inwazja na Tajwan nie wydaje się bezpośrednio nieuchronna. Analizy wskazują, że Pekin może dążyć do uzyskania zdolności inwazyjnych w perspektywie kilku lat, ale obecnie koncentruje się na demonstracjach siły i presji politycznej, czego przykładem są manewry wojskowe wokół wyspy. Admirał John Aquilino z Marynarki Wojennej USA uważa, ze Chiny mogą być gotowe do inwazji na Tajwan do 2027 roku, intensyfikując modernizację sił zbrojnych i arsenału nuklearnego.
Konflikt Chiny-Tajwan to nie tylko spór historyczny, ale również rywalizacja polityczna, gospodarcza i ideologiczna, która ma kluczowe znaczenie dla stabilności w regionie Azji Wschodniej i globalnych relacji międzynarodowych.
Podsumowanie:
Z tego tekstu dowiedziałeś się, że:
- Chiny uważają Tajwan za zbuntowaną prowincję, dążąc do zjednoczenia w ramach polityki "jednych Chin".
- Tajwan rozwija się jako niezależne, demokratyczne państwo, podkreślając swoją odrębność od Chin.
- Chiny intensyfikują ćwiczenia wojskowe wokół Tajwanu, co ma charakter demonstracyjny.
- Tajwan monitoruje działania Chin i przygotowuje się do ewentualnej obrony.
- USA i sojusznicy zwiększają wsparcie militarne i polityczne dla Tajpej, co wzmacnia napięcia z Pekinem.
- Raporty wskazują, że Chiny mogą nie być jeszcze w pełni gotowe do kompleksowej inwazji.
ja
Na zdjęciu tajwańskie wojsko rozpoczęło ćwiczenia gotowości wojennej w odpowiedzi na chińskie działania, fot. EPA/RITCHIE B. TONGO
Czytaj także:
Inne tematy w dziale Polityka
