Średnie ceny energii elektrycznej w Unii Europejskiej wzrosły w pierwszej połowie 2024 roku o 2%, osiągając 289 EUR za MWh, a od 2020 roku średnio aż o 36%. W Polsce wzrosty były rekordowe – ceny skoczyły o 40%.
Dalsze wzrosty cen energii w Unii Europejskiej
W I połowie 2024 r. średnie ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w UE wzrosły o 2 proc., co podniosło koszty gospodarstw domowych z 283 EUR do 289 EUR za każdą MWh. Wzrost ten miał miejsce mimo 2-proc. spadku kosztów usług i sieci energetycznych, co było efektem ograniczenia subsydiów i ulg przez państwa członkowskie. Od początku 2022 r. ceny energii w UE znacząco rosły, osiągając szczyt w I połowie 2023 r. Obecnie w większości krajów widoczny jest nieznaczny trend spadkowy. Ceny pozostają jednak znacznie wyższe niż przed pandemią COVID-19 i rosyjską inwazją na Ukrainę. W porównaniu z II połową 2020 r. średnie ceny energii elektrycznej dla średnich gospodarstw domowych w UE wzrosły o 36 proc. W Polsce wzrost wyniósł około 40 proc., a największe podwyżki odnotowano w Bułgarii i Czechach.
Najwyższe stawki ceny energii elektrycznej za 1 MWh dla średniej wielkości gospodarstwa domowego w UE odnotowano w Niemczech (395 EUR), Irlandii (374 EUR), Danii (371 EUR) i Czechach (338 EUR). Najniższe ceny zaobserwowano na Węgrzech (109 EUR), w Bułgarii (119 EUR) i na Malcie (126 EUR). W Niemczech koszt energii elektrycznej na konsumenta przekroczył średnią unijną o 37 proc., podczas gdy gospodarstwa na Węgrzech, w Bułgarii i na Malcie płaciły mniej niż połowę tej średniej. Dla porównania, w Polsce cena za 1 MWh wynosiła 211 EUR, co stanowiło 73 proc. średniej ceny w UE wynoszącej 289 EUR.
Polacy najbardziej odczuwają podatki od emisji CO2
Państwa członkowskie istotnie kształtują ceny energii dla gospodarstw domowych poprzez obciążenia podatkowe oraz wpływając na strukturę swojego miksu energetycznego. W I półroczu 2024 r. w Luksemburgu łączny efekt podatków opłat i subsydiów był ujemny (-49 proc.). Wsparcie odnotowano w Irlandii, Austrii, Holandii i na Łotwie. Polska była natomiast państwem z najwyższym udziałem podatków i opłat, w tym związanych z emisją CO₂ (EU ETS) w cenie energii, osiągając 49,6 proc., podczas gdy średnia dla UE wyniosła 24,3 proc. Wyższa emisyjność miksu energetycznego PL przekłada się na wysokie koszty związane z emisją CO₂.
Co więcej, niejednolity system opłat i podatków od energii i wynikające z nich różnice w stosunku cen energii gospodarstw domowych i przemysłu w poszczególnych państwach członkowskich mogą stanowić wyzwanie dla konkurencyjności UE, co podnosi w swoim raporcie Mario Draghi. Utrzymujące się wysokie ceny mogą sprzyjać finansowej niepewności najuboższych europejskich gospodarstw domowych i podnoszą koszty życia, co będzie stanowiło dodatkowe wyzwanie związane z akceptacją kosztów procesu transformacji energetycznej.
W Polsce podwyżki cen prądu u operatorów systemu dystrybucyjnego poprzedzone są złożeniem wniosków taryfowych do prezesa URE. Musi on zaakceptować nowe stawki i uzasadnienie ich zmiany. Głównymi powodami wzrostu cen energii są: rosnące ceny paliw, takich jak węgiel i gaz, wykorzystywanych do produkcji prądu, koszty uprawnień do emisji CO2, Inflacja i osłabienie złotego oraz konieczność modernizacji i rozbudowy sieci przesyłowych.
Rząd wprowadził Bon Energetyczny
By złagodzi wysokie koszty energii polski rząd wprowadził Bon Energetyczny, który przysługuje każdemu gospodarstwu domowemu, jeżeli próg dochodowy nie przekracza 2500 zł dla gospodarstw 1-osobowych oraz 1700 zł na osobę dla gospodarstw wieloosobowych.
Wysokość bonu będzie zależała od liczby osób w gospodarstwie domowym: 300 zł dla gospodarstw 1-osobowych, 400 zł dla 2-3 osobowych, 500 zł dla 4-5 osobowych oraz 600 zł dla 6 osobowych i większych.
Przy wypłacie bonu energetycznego obowiązuje tzw. zasada złotówka za złotówkę. Dlatego jeżeli kryterium dochodowe zostanie przekroczone, dalej istnieje możliwość ubiegania się o bon energetyczny. W takim przypadku kwota świadczenia będzie pomniejszana o kwotę tego przekroczenia. Minimalna kwota wypłacanych bonów energetycznych będzie wynosić 20 zł.
Tomasz Wypych
Fot. Energetyka, elektrownia. Źródło: Pixabay.com
Inne tematy w dziale Gospodarka
