Miasta muszą być gotowe na zieloną transformację. To jeden z kamieni milowych KPO

Obowiązkowe plany dla miast powyżej 20 tys. mieszkańców

Zgodnie z porządkiem obrad Rady Ministrów, we wtorek, 5 listopada, rząd ma zająć się projektem noweli Prawa ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw

Projekt zakłada, że wszystkie miasta liczące co najmniej 20 tys. mieszkańców będą zobowiązane do opracowania planów adaptacji do zmian klimatu oraz uwzględnienia ich w dokumentach strategicznych, takich jak plany zagospodarowania przestrzennego.

Zgodnie z projektem, miasta, które jeszcze nie mają opracowanych planów adaptacji, będą musiały je przygotować i przyjąć najpóźniej do 2 stycznia 2028 roku. Plany te mają być tworzone z udziałem społeczeństwa, a ich zatwierdzenie odbywać się będzie poprzez uchwały rad miejskich. Każdy plan adaptacyjny będzie obejmował m.in. strategie zazieleniania miasta oraz zagospodarowania wód opadowych i roztopowych, a także będzie aktualizowany co sześć lat.

Projekt wprowadza dodatkowe regulacje mające na celu ochronę terenów zieleni przed tzw. betonozą oraz zabezpieczenie „dzikiej” zieleni pełniącej funkcje retencyjne. Dzięki temu miasta będą zobligowane do dbałości o przyrodnicze zasoby miejskie oraz przestrzeń zieleni, która jest kluczowa dla poprawy jakości życia mieszkańców oraz ochrony przed skutkami zmian klimatycznych.

Zielona Transformacja i kamienie milowe KPO

W ocenie skutków regulacji (OSR) wskazano, że nowe przepisy pozwolą na uwzględnienie komponentu klimatyczno-środowiskowego w strategiach rozwoju samorządów terytorialnych, województw oraz kraju. Nowela ma bowiem pozwolić również na realizację jednego z kamieni milowych KPO poprzez wprowadzenie przepisów mających na celu przyśpieszenie procesu zielonej transformacji miast w Polsce. "Proponowanym rozwiązaniem jest stworzenie trwałego, systemowego rozwiązania instytucjonalnego na rzecz wsparcia zielonej transformacji obszarów miejskich. Celem ustawy jest zwiększenie możliwości oferowanego wsparcia Funduszu Rozwoju Regionalnego (FRR) o działania na rzecz zielonej transformacji w miastach" - wskazano w OSR.

W ramach nowelizacji ustawy wprowadzono definicję zielonej transformacji, która ma oznaczać proces zwiększania neutralności klimatycznej przy jednoczesnym zachowaniu jakości środowiska naturalnego i umożliwieniu rozwoju społeczno-gospodarczego.

Nowela ma też usprawnić dwa programy antysmogowe - "Czyste Powietrze" oraz "Stop Smog". W przypadku tego pierwszego chodzi o doprecyzowanie sposobu ustalania wysokości przeciętnego miesięcznego dochodu z gospodarstwa rolnego na potrzeby wydania zaświadczenia o dochodach, które jest konieczne do wnioskowania o wyższe dotacje z NFOŚiGW.

Drugi program ma być bardziej atrakcyjny dla gmin m.in. poprzez uproszczenie jego obsługi oraz likwidację kryterium majątkowego. Projekt przewiduje zwiększenie kwoty na realizację przedsięwzięcia niskoemisyjnego z 53 tys. do 106 tys. zł. Zwiększeniu ulec ma też poziom finansowania inwestycji z budżetu państwa z 70 do 90 proc. Jednocześnie zmniejszy to wkład własny gminy z 30 do 10 proc. W przypadku największych miast (powyżej 100 tys. mieszkańców) wkład będzie musiał być większy niż 10 proc.

Nowe regulacje w strukturach NFOŚiGW

W nowych przepisach pojawi się też delegacja do wydania rozporządzenia ws. wymagań jakościowych dla paliw biomasowych wprowadzanych do obrotu z przeznaczeniem do użycia w sektorze bytowo-komunalnym, czyli spalanych w domowych kotłach. Jak wyjaśniono, wymagania jakościowe pojawią się dla: biomasy pozyskanej z drzew i krzewów w postaci peletu lub brykietu; biomasy roślinnej z rolnictwa w postaci brykietu lub peletu; biomasy pozyskanej z drzew i krzewów w postaci zrębki drzewnej lub drewna kawałkowego.

Zgodnie z OSR projektowana nowela ma również usprawnić realizację programów i projektów z zakresu ochrony środowiska wdrażanych przez powiaty, gminy oraz NFOŚiGW i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Zgodnie z nowymi zasadami, organizacje ekologiczne będą mogły zgłaszać swoich przedstawicieli do rady bez wymogu posiadania struktury na terenie całego kraju. Konkurs na kandydatów prowadzić będzie Rada Działalności Pożytku Publicznego, która przedstawi Ministerstwu Klimatu listę kandydatów do wyboru.

Nowelizacja, jeśli zostanie przyjęta, wprowadzi istotne zmiany w zakresie zarządzania przestrzennego i ochrony środowiska w polskich miastach, mające na celu zwiększenie odporności na skutki zmian klimatycznych oraz poprawę jakości powietrza i terenów zielonych.

ja