Z jednej strony mamy najniższe od lat bezrobocie, z drugiej przez Polsce toczy się walec zwolnień grupowych. Teraz okazało się, że firmy są niechętne podwyżkom i inwestycjom na kredyt. A bez inwestycji rynek pracy nie urośnie.
Udział firm planujących podwyżki maleje
Udział firm planujących podwyżki maleje. NBP opublikował w III kwartale wyniki badania Szybki Monitoring. Udział firm deklarujących plany podwyżek wyniósł 66 proc. – to spadek o 5 pkt. proc. względem poprzedniego roku. Tylko 12 proc. przedsiębiorstw dostrzega nasilanie się presji, mniej firm chce także odpowiadać na żądania pracowników. Odsetek przedsiębiorstw prognozujących wzrost płac wyniósł 32,2 proc., czyli o 5 pkt. proc. mniej niż w II kwartale. I takie dane nie powinny zaskakiwać, bo przedsiębiorcy właśnie koszty pracy wskazują jako najbardziej uciążliwą barierę hamującą rozwój biznesu.
W badaniu Grant Thornton deklaruje tak 86 proc. badanych, z czego 34 proc. postrzega ją jako „bardzo silną” przeszkodę. Polska wyróżnia się pod tym względem na tle wszystkich 32 przebadanych krajów - znacznie przekracza średnią dla całej grupy, która wyniosła 48 proc., a także dla państw europejskich - na poziomie 51 proc.
Firmy są niechętne inwestowaniu z wykorzystaniem kredytu
Firmy są niechętne inwestowaniu z wykorzystaniem kredytu bankowego. Odsetek firm deklarujących tego typu finansowanie od 2022 r. pozostaje na historycznie niskich poziomach – 20,6 proc. W ostatnich dwóch latach firmy korzystają głównie ze środków własnych dla realizowania inwestycji – takie działania deklaruje 57 proc. Warto zwrócić uwagę, że taki dobór środków nie jest wiązany bezpośrednio z ryzykiem gospodarczym. Wśród barier w rozwoju firm w Polsce znalazła się ponownie niepewność ekonomiczna, do których zalicza się zagrożenia ekonomiczne związane z wojną w Ukrainie i cenami surowców, a także decyzjami głównych banków centralnych w obliczu inflacji i trudnej sytuacji geopolitycznej.
W III kwartale odsetek przedsiębiorstw oceniających niepewność jako wysoką wyniósł około 13 proc., podczas gdy w poprzednich kwartałach oscylował blisko 25-30 proc. Oceny niepewności poprawiły się wśród producentów dóbr trwałych i w energetyce. Nadal jednak bardzo źle jest w handlu. Wśród firm z tej branży jest mniej firm optymistycznie niż pesymistycznie oceniających przyszłą sytuację w ich firmie, a także przyszłą sytuację gospodarczą w kraju. Poprawę sytuacji w firmie w trzech najbliższych miesiącach (październik – grudzień 2024 r.) prognozuje 22 proc., a pogorszenie 27 proc. badanych przedsiębiorstw handlowych. Pozytywna ocena przyszłej sytuacji gospodarczej kraju dotyczy tylko 17 proc., a negatywna aż 42 proc. przedsiębiorstw.
Redukcja kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw
Wobec słabnącej dynamiki sprzedaży, będącej efektem ograniczania zakupów przez konsumentów, kluczowym wyzwaniem dla firm handlowych może być redukcja kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Działanie to w wielu firmach handlowych może okazać się niezbędne dla utrzymania płynności finansowej przedsiębiorstwa. Firmy deklarują, że redukcja kosztów nie powinna się jednak odbywać poprzez zwalnianie pracowników czy zmniejszanie wynagrodzeń. Dlatego zdecydowana większość firm handlowych (79 proc.) chce utrzymać poziom zatrudnienia, ale jednocześnie aż 90 proc. nie planuje żadnych podwyżek i zdecydowanie chce pozostawić wynagrodzenia pracowników bez zmian.
Przedsiębiorstwa oczekują poprawy popytu – wskaźnik prognoz popytu na IV kwartał wyniósł 6,7 pkt. i jest to wynik tylko nieco słabszy niż w 2019 r. Najkorzystniejsze perspektywy odnotowują firmy z sektora usług konsumenckich, co bezpośrednio związane jest z wysokimi podwyżkami wynagrodzeń. Przewidywania eksporterów są mniej entuzjastyczne. Wskaźnik prognoz eksportu na IV kwartał 2024 r. wyniósł 9 pkt., podczas gdy standardowo oscyluje on blisko 16 pkt. Słaby popyt zagraniczny sugeruje utrzymanie niskiej dynamiki wzrostu eksportu w kolejnych kwartałach.
Tomasz Wypych
Inne tematy w dziale Gospodarka
