Komisja Wenecka uznała, że nie można unieważniać nominacji sędziowskich z automatu po zmianie ustawy o KRS z grudnia 2017 roku. Zagraniczni eksperci wydali opinię, w której nie zgodzili się też na unieważnienie wyroków "neosędziów". Potwierdziły się zatem doniesienia Salonu24, że opinia Komisji Weneckiej jest niekorzystna dla projektów ministra Adama Bodnara.
Komisja Wenecka odpowiedziała na pytania Adama Bodnara
W poniedziałek wieczorem ukazała się opinia Komisji Weneckiej, która zaopiniowała na prośbę Adama Bodnara cztery wątki dotyczące reformy sądownictwa. Minister sprawiedliwości chciał wiedzieć, czy jego droga rozwiązania problemu sędziów powołanych i awansowanych po zmianie ustawy o KRS z grudnia 2017 roku jest słuszna. W resorcie - podobnie jak w "Iustitii" - dominuje przekonanie, by z automatu degradować "neosędziów" i podważać ich wyroki - jak choćby niedawną uchwałę Izby Karnej SN. Rząd proponuje też weryfikację sędziów, padł również pomysł wyrażania aktu "czynnego żalu" przez awansowanych na skutek decyzji zreformowanej KRS. Komisja Wenecka wedle zapowiedzi Adama Bodnara miała przychylnie ocenić większość jego propozycji. Jest odwrotnie.
Sędziowie są sędziami, nie można usuwać z automatu ich wyroków
"Przywracanie praworządności nie powinno samo w sobie powodować załamania systemu i nie powinno samo w sobie naruszać zasad praworządności" - napisali zagraniczni eksperci. "Nie można stwierdzić w drodze ustawy, że wszystkie nominacje dokonane przez KRS w określonych ramach czasowych są nieważne i bezskuteczne" - oceniła Komisja Wenecka, podważając pogląd, jakoby można było automatycznie degradować sędziów, podważając ich status. Dalej: "Uznanie nominacji sędziowskiej za nieważną jest równoznaczne z decyzją o usunięciu sędziego", a to z kolei jest niezgodne z konstytucją, bowiem wedle niej sędziowie są nieusuwalni.
Co jeszcze istotne, Komisja Wenecka stwierdziła z pełnym przekonaniem, że nie ma takiego orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i TSUE, które unieważniłoby decyzję KRS, a w konsekwencji można było uznać, że dany sędzia nie pełni swojej funkcji. "Hurtowe unieważnienie wszystkich uchwał polskiej KRS nie wpisuje się w koncepcję praworządności, ponieważ nie spełniłoby kryterium proporcjonalności" - podkreślono.
Bodnar chciałby, by sędziowie powołani po grudniu 2017 roku wystartowali w konkursach na stanowiska sędziowskie, a część która awansowała powróciła do wcześniejszych zawodów prawniczych. Z biegiem czasu, pod naciskiem Iustitii, wykluczył "neosędziów" z takiej możliwości. Co na to Komisja Wenecka? Sam udział w konkursie sędziowskim jest niewystarczający. "Nie można tego uznać za wystarczające do zapewnienia prawa do rzetelnego procesu i nie jest to równoważne z sądowym środkiem odwoławczym" - poinformowała rząd.
Wzruszanie wyroków sędziowskich - a nie ich nieuznawanie w całości - powinno być zastosowane tylko w określonych przypadkach, gdy wylosowanie "neosędziego" miało wpływ na przebieg sprawy i zostało zaskarżone po pierwszym wyroku ETPC ws. neosędziów.
Opinia Komisji Weneckiej oznacza m.in., że uchwały izb SN np. o tym, kto pełni urząd Prokuratora Krajowego albo w kwestii mandatów posłów Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika są wiążace.
Według rzecznika Sądu Najwyższego, prof. Aleksandra Stępkowskiego, resort sprawiedliwości od weekendu znał treść opinii po sobotnim spotkaniu z zagranicznymi prawnikami, ale jej nie udostępniał - zamiast tego, minister Bodnar omawiał ją w mediach. W całości dokument opublikowała Komisja Wenecka na swoich stronach internetowych.
Gorąca dyskusja o opinii Komisji Weneckiej
Odpowiedzi zagranicznych ekspertów nie wszystkim przypadły do gustu. Prof. Wojciech Sadurski wyraził żal z powodu opublikowanych zaleceń.
"Z żalem stwierdzam, że Komisja Wenecka, w opinii podpisanej m. in. przez dwoje moich dobrych przyjaciół, popełniła błąd w ocenie rekomendacji neo-KRS do awansów i nominacji neo-sędziów. Twierdząc, że “it cannot be declared through a law that all the appointments made by the NCJ in a particular timeframe are null and void” KW pokazała, że nie rozumie, na czym polega nielegalność neo-KRS. Na dodatek twierdząc, że “a wholesale invalidation (...) of all the resolutions of the Polish NCJ [KRS – przyp. WS] does not fit into the rule of law concept, as it would among others fail the proportionality test” KW przyjęła argument pięknoduchów, którzy domagają się oceny indywidualnej neo-sędziów, obrażając w ten sposób tych uczciwych sędziów, którzy nie połasili się na łatwy awans" - napisał.
Po wydaniu opinii przez Komisję Wenecką taki wpis zamieściła "Iustitia", która prawdopodobnie nadal będzie naciskać na ministra Bodnara do przyjęcia radykalnych rozwiązań:
Prof. Marcin Matczak wyciąga natomiast swój wniosek po lekturze opinii Komisji Weneckiej: - Jest opinia Komisji Weneckiej, w której skompromitowani prawnicy popierający dla własnych korzyści PiS szukają argumentów, że przywrócenie praworządności idzie źle. Przeczytajcie najważniejsze zdanie tej opinii: wszystkie powołania neoKRS muszą być zweryfikowane, bo powodują niewłaściwe obsadzenie sądu. WSZYSTKIE. Nadal macie dobre samopoczucie? - pytał.
Prawnikowi odpowiedział poseł PiS Janusz Kowalski:
No to czytamy....
„nie można stwierdzić w drodze ustawy, że wszystkie nominacje dokonane przez KRS w danym przedziale czasowym są nieważne (...) ani istniejące orzeczenia ETPCz i TSUE, ani decyzje polskiego Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego nie doprowadziły do unieważnienia ex tunc decyzji o nominacjach podjętych przez KRS. Komisja Wenecka i DGI uważają ponadto, że całościowe unieważnienie ex tunc wszystkich uchwał polskiej KRS nie mieści się w koncepcji praworządności”.
Nadal ma pan dobre samopoczucie? - zapytał Matczaka.
Fot. Minister Adam Bodnar z zespołem resortu sprawiedliwości podczas spotkania z Komisją Wenecką/Ministerstwo Sprawiedliwości
GW
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
