Cyfryzacja chroni środowisko? Produkuje miliony ton śmieci

Liczba urządzeń komunikacyjnych na świecie wciąż rośnie

W latach 2018-2023 liczba urządzeń komunikacyjnych na głowę wzrosła globalnie o połowę. Obecnie na jednego mieszkańca ziemi przypada 3,6 urządzenia. Jak wynika z raportu UNCTAD, przyrost liczby urządzeń na osobę jest znacznie szybszy w państwach rozwiniętych. W Ameryce Północnej wzrost t w tym okresie wyniósł 63 proc. by dojść do poziomu 13,4 urządzenia na osobę. Natomiast w Europie Zachodniej 67 proc. , co daje 9,4 urządzenia na osobę.

Jednocześnie w tym samy czasie w regionie Bliskiego Wschodu i Afryki liczba urządzeń osiągnęła poziom 1,5 na osobę, na co przekładał się 36-proc. przyrost ich liczby.

Zobacz takżeTusk i Bodnar po spotkaniu z prawnikami. Zapowiadają duże zmiany w sądownictwie

Liczba elektrośmieci rośnie w zastraszającym tempie

Tak znaczny przyrost liczby urządzeń elektronicznych siłą rzeczy powoduje wzrost ilości elektrośmieci i elektronicznych odpadów. W samym tylko 2022 r. powstało 10,5 mln ton śmieci związanych z ekranami, komputerami, małym sprzętem IT oraz urządzeniami telekomunikacyjnymi (SCSIT1). W latach 2010-2022 ilość śmieci SCSIT w państwach rozwiniętych wzrosła o 11 proc., podczas gdy w państwach rozwijających się przyrost masy odpadów wyniósł aż 48 proc., czyli prawie o połowę! Natomiast kraje rozwinięte mają nieproporcjonalnie wyższy udział w produkcji śmieci SCSIT na osobę. W 2022 r. przeciętny mieszkaniec państwa rozwiniętego wygenerował 3,25 kg śmieci, podczas gdy na mieszkańca państwa rozwijającego się przypadało zaledwie 0,93 kg, a na mieszkańca kraju z grupy najmniej rozwiniętych (LDCs) przypadało tylko 0,21 kg takich odpadów.

Część odpadów nadaje się do ponownego przetworzenia lub przynajmniej powinna być odpowiednio składowana. Kraje rozwinięte odpowiadały w 2022 r. za 81,6 proc. formalnie zebranych śmieci SCSIT w skali globalnej. Większość pozostałego sformalizowanego zbioru odpadów SCIST przypadało na Azję, w tym aż 14,2 proc. na Chiny. Natomiast nie wszystkie śmieci są poddawane formalnemu zbiorowi. Mimo że odsetek zbioru śmieci SCSIT wzrósł w latach 2010-2022 o 15 proc., to ponad 76 proc. odpadów nadal pozostawało nieudokumentowane. Należy także nadmienić, że część elektrośmieci jest wysyłana do państw rozwijających się, w których zbieranie i recykling są mniej rozwinięte.

Wartość metali w elektrośmieciach to dziesiątki mld dolarów

Wartość metali w elektrośmieciach z grupy SCSIT była wyceniana na 27,5 mld USD w 2022 r. Z tego powodu podejmowany jest także nieudokumentowany recykling. Wydobywanie wartościowych surowców z elektrośmieci przyczynia się do redukcji ubóstwa w regionach o niskim dochodzie, ale jednocześnie niesie ze sobą niebezpieczeństwa i negatywne konsekwencje. Najcenniejsze części elektroodpadów są powszechnie eksportowane do państw rozwiniętych, pozostawiając państwa rozwijające się na niskim etapie łańcucha wartości, w tym składowania pozostałych elementów urządzeń.

Wiele odpadów związanych z urządzeniami cyfrowymi zawiera substancje niebezpieczne, jak arszenik, kadm, ołów czy rtęć. W przypadku nieodpowiedniego obchodzenia się z tymi odpadami, zwłaszcza przez niewykwalifikowanych pracowników w krajach rozwijających, powstaje zagrożenie zarówno dla ludzkiego życia, jak i środowiska naturalnego. Trujące substancje uwalniane podczas nieformalnego recyklingu lub nieodpowiedniego składowania mogą zatruwać powietrze, glebę, pył, wodę oraz żywność. Podnosi to jeszcze bardziej niewspółmierny koszt ekologiczny, który ponoszą państwa o niskim dochodzie.