Szefowa resortu edukacji Barbara Nowaka podkreśliła, że zmiany, które dotychczas wprowadziło Ministerstwo Edukacji Narodowej – w tym przede wszystkim uszczuplone podstawy programowe – to dopiero wstęp do reformy planowanej przez MEN na 2026 r.
Z okazji rozpoczynającego się nowego roku szkolnego minister edukacji Barbara Nowacka opublikowała życzenia dla uczniów i uczennic; skierowała także list do dyrektorów i pracowników szkół oraz placówek, nauczycieli, uczniów i rodziców.
Życzenia ministry Barbary Nowackiej na nowy rok szkolny
"Od dziś zarówno nauczyciele, jak i uczniowie będą mogli spokojniej, bardziej wnikliwie zapoznawać się z zagadnieniami poruszanymi na szkolnych zajęciach. Młodzież zyska czas na poszerzanie swoich zainteresowań czy zacieśnianie rówieśniczych relacji, a Państwo, Szanowni Rodzice, przestrzeń do budowania rodzinnych więzi" – wskazała Nowacka.
Wyraziła przekonanie, że tworzenie w szkolnej społeczności warunków do wszechstronnego rozwoju to istotny krok na drodze do zbudowania nowoczesnego, a przede wszystkim efektywnego systemu oświaty. "Szkoły tworzonej w oparciu o najwyższe standardy edukacyjne, trwałe relacje łączące kuratorów, dyrektorów, dydaktyków, rodziców, jak również dialog z instytucjami publicznymi czy organizacjami pozarządowymi. Miejsca bezpiecznego, otwartego i przyjaznego; takiego, do którego chce się wracać każdego dnia" - podkreśliła szefowa MEN.
Zaprosiła uczennice i uczniów do debaty o przyszłości polskiej edukacji. "Powołanie krajowego rzecznika praw uczniowskich oraz wspólne debaty w ramach Okrągłego Stołu Uczniowskiego z pewnością uczynią Wasz głos słyszalnym w tych sprawach, które dotyczą Was bezpośrednio" - dodała minister.
Zwróciła uwagę, że kolejnym krokiem jest zapewnienie dydaktykom należnego szacunku w społeczeństwie.
"Nieustannie przyglądam się najlepszym rozwiązaniom dotyczącym pragmatyki tego szczególnego zawodu, a zwłaszcza regulacjom odnoszącym się do Państwa roli w oświacie. Poczucie satysfakcji z codziennej pracy to również godne warunki finansowe. Dlatego zapewniam, iż ustalone w styczniu 2024 roku 30- i 33-procentowe podwyżki Państwa pensji są jedynie początkiem procesu koniecznych zmian w tym obszarze" - zaznaczyła Nowacka.
Całej społeczności szkolnej życzyła "wielu inspiracji do działania, radości z osiągnięć, a ponadto odwagi w realizacji zawodowych planów oraz osobistych zamierzeń".
Odchudzona podstawa programowa i nowa lista lektur
Od nowego roku szkolnego w szkołach realizowana będzie odchudzona podstawa programowa kształcenia ogólnego w klasach IV-VIII szkoły podstawowej, w liceach, technikach i branżowych szkołach I i II stopnia. Treści nauczania zawarte w podstawie programowej dla 18 przedmiotów ogólnokształcących uszczuplono o około 20 proc. Uszczupleniu treści nauczania z języka polskiego towarzyszą zmiany na liście lektur szkolnych. Zniknął z niej m.in. "Konrad Wallenrod". "Odprawa posłów greckich" stała się lekturą uzupełniającą, a "Rota" obowiązkową. Część lektur czytanych dotąd w całości, będzie teraz czytana we fragmentach, np. "Pan Tadeusz". Jeśli nauczyciel będzie chciał, aby daną lekturę uczniowie poznali jednak w całości, będzie to możliwe.
Uszczuplenie podstawy programowej nie obejmuje edukacji wczesnoszkolnej, czyli klas I-III szkoły podstawowej oraz przedmiotów zawodowych nauczanych w szkołach ponadpodstawowych, dla których treści nauczania się nie zmieniają.
Ocena z religii nie będzie liczyć się do średniej
Od roku szkolnego 2024/2025 ocena z religii i etyki na świadectwie szkolnym nie będzie wliczana do średniej ocen rocznych. Zgodnie z nowelizacją rozporządzenia ws. organizacji lekcji religii zmieniają się przepisy dotyczące tworzenia na lekcjach religii grup dzieci z różnych roczników i oddziałów klasowych. W noweli zapisano, że dyrektor szkoły (przedszkola) będzie mógł połączyć w grupę z oddziałów lub klas, w których na naukę religii zgłosiło się siedmioro lub więcej uczniów, z osobami z oddziałów lub klas, w których na naukę religii zgłosiło się mniej niż siedmioro dzieci.
Jednocześnie wprowadzono zasadę, zgodnie z którą uczniów szkoły podstawowej można połączyć w grupę obejmującą: uczniów klas I–III albo klas IV–VI lub klas VII i VIII. W grupie międzyklasowej mogą być więc uczniowie np. z klasy I i III szkoły podstawowej, ale już nie z klasy II i V szkoły podstawowej. Maksymalna liczba osób, które mogą uczestniczyć w zajęciach w przedszkolach i w klasach I–III szkół podstawowych, to 25, dla pozostałych uczniów we wszystkich typach szkół – 28.
Przepisy dotyczące nowych zasad organizacji lekcji religii zostały zaskarżone do Trybunału Konstytucyjnego przez I prezes Sądu Najwyższego Małgorzatę Manowską w odpowiedzi na niedawne petycje Prezydium Konferencji Episkopatu Polski i Polskiej Rady Ekumenicznej.MEN wydało stanowisko, które głosi, że wydane przez TK postanowienie zabezpieczające nie wywołuje skutków prawnych i od 1 września 2024 r. zmiany dotyczące religii w szkołach wchodzą w życie.
Koniec z HiT, w zamian nauka strzelania
Od roku szkolnego 2024/2025 przedmiot historia i teraźniejszość nie będzie już nauczany w klasach pierwszych liceów ogólnokształcących, techników, szkół branżowych pierwszego stopnia, liceów ogólnokształcących dla dorosłych prowadzących zajęcia stacjonarnie ani w semestrze I i II liceum ogólnokształcącego dla dorosłych z zajęciami w formie zaocznej. W następnych latach przedmiot ten ma nie być nauczany aż do całkowitego wygaszenia tego przedmiotu.
Od 1 września 2024 r., w podstawie programowej dodany został wymóg znajomości podstawowych zasad udzielenia pierwszej pomocy, a wszystkie szkoły ponadpodstawowe będą miały obowiązek prowadzenia szkoleń strzeleckich w ramach przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa.
Od nowego roku szkolnego we wszystkich typach szkół i przedszkoli publicznych i niepublicznych obowiązywać będą Standardy Ochrony Małoletnich. Od opracowania i wprowadzenia standardów, które mają chronić dzieci przebywające w placówkach przed krzywdzeniem, przemocą, wykorzystywaniem czy zaniedbaniem szkoły i przedszkola były zobowiązane najpóźniej do 15 sierpnia 2024 r.
Zmiany na egzaminie maturalnym i ósmoklasisty
Wiosną 2025 r. matura i egzamin ósmoklasisty przeprowadzone zostaną na podstawie wymagań podstawy programowej, a nie jak w ostatnich kilku latach na podstawie wymagań egzaminacyjnych wprowadzonych w związku z pandemią COVID-19.
Od nowego roku szkolnego maturzyści będą składać tylko raz deklarację dotyczącą egzaminów maturalnych, do których przystąpią wiosną. Będą musieli to zrobić do 7 lutego roku, w którym mają przystąpić do matury. Nie będzie już wstępnych deklaracji składanych we wrześniu.
W konsultacjach publicznych jest projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty, który zakłada zmiany na egzaminie maturalnym i ósmoklasisty. Najważniejszą z proponowanych w nim zmian jest przedłużenie na dwa kolejne lata szkolne - 2024/2025 i 2025/2026 - odstąpienia od warunku uzyskania 30 proc. punktów możliwych do uzyskania z jednego wybranego przedmiotu dodatkowego na egzaminie maturalnym. Ta sama nowelizacja ma wprowadzić m.in. możliwość wniesienia na salę egzaminacyjną urządzenia telekomunikacyjnego wyposażonego w aplikację monitorującą stan zdrowia zdającego.
Od nowego roku szkolnego 2024/2025 wszyscy uczniowie rozczyniający naukę w klasach I szkół podstawowych i w klasach I szkół ponadpodstawowych otrzymają legitymacje szkolne w formie plastikowej karty, nazywanej dotąd e-legitymacją. Taką formę muszą mieć wszystkie nowo wydane legitymacje szkolne wydawane po 13 lipca 2024 r. Wszystkie wydane przed tym dniem legitymacje w formie papierowej zachowują ważność do czasu zakończenia nauki przez ucznia w danej szkole.
800+ tylko dla dzieci ukraińskich uczących się w polskiej szkole
Od 1 września 2024 r. wszystkie dzieci z Ukrainy mieszkające w Polsce zostaną objęte obowiązkiem edukacji w polskiej szkole, czyli rocznym przygotowaniem przedszkolnym w tzw. zerówce, obowiązkiem szkolnym w szkole podstawowej, obowiązkiem nauki w szkołach ponadpodstawowych. Rodziny z Ukrainy będą mogły otrzymać świadczenie rodzinne 800+ i świadczenie Dobry Start, pod warunkiem, że ich dzieci będą uczęszczać do polskiej szkoły.
Od tej zasady wprowadzono jeden wyjątek: w roku szkolnym 2024/2025 uczniowie uczący się w klasie programowo najwyższej w szkole funkcjonującej w ukraińskim systemie oświaty nie będą objęci obowiązkiem uczęszczania do polskich szkół. Mogą dokończyć edukację w formule online.
Możliwe będzie zwiększenie liczby uczniów w klasach I-III szkoły podstawowej o obywateli Ukrainy. Będą mogły liczyć 29 uczniów – np. jeśli w klasie jest 25 dzieci, dyrektor będzie mógł dołączyć do niej czworo uczniów z Ukrainy, jeśli 26 – troje, a gdy już 27 – dwoje. Limity wzrosną też m.in. w przedszkolach i świetlicach.
Możliwe będzie także zatrudnienia asystenta międzykulturowego, którego zadaniem jest udzielanie uczniom niebędącym obywatelami polskimi pomocy w kontaktach ze środowiskiem szkolnym, a także współdziałanie z ich rodzicami oraz ze szkołą.
W roku szkolnym 2024/2025 egzamin ósmoklasisty dla uczniów będących obywatelami Ukrainy będzie przeprowadzany z matematyki i języka obcego nowożytnego, a egzamin z języka polskiego nie będzie obowiązkowy. Uczeń z Ukrainy będzie mógł do niego przestąpić, jeżeli zadeklaruje taką chęć.
Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli na specjalnych zasadach
1 września wejdą w życie przepisy wprowadzające wcześniejsze emerytury nauczycielskie (tzw. emerytury na szczególnych zasadach, nazywane też emeryturami stażowymi lub Czarnkowymi). Zgodnie z nowelizacją Karty Nauczyciela przejść na emeryturę na szczególnych zasadach, czyli w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny (60 lat u kobiet i 65 lat u mężczyzn), będą mogli – po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy – nauczyciele, którzy łącznie spełnią następujące warunki: rozpoczęli przed 1 stycznia 1999 r. pracę na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego, mają udokumentowany okres składkowy wynoszący co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat "pracy przy tablicy". Podstawę do obliczenia emerytury stażowej ma stanowić wysokość składek zewidencjonowanych na koncie nauczyciela, kapitału zakładowego i środków z Otwartych Funduszy Emerytalnych, zewidencjonowanych na subkoncie. Nauczyciel, który nabędzie prawo do emerytury na szczególnych zasadach, nie będzie mógł skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia, nawet gdy nie będzie chciał na nią przejść.
Na emeryturę na szczególnych zasadach będą mogli przejść, począwszy od 1 września 2024 r. (nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 r.); od 1 września 2025 r. (nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1966 r., a przed 1 września 1969 r.); od 1 września 2026 r. (nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1969 r.).
Nauczyciela, który przejdzie na emeryturę na szczególnych zasadach, a nie osiągnął wieku emerytalnego, będzie można zatrudnić w szkole wyłącznie w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, za zgodą kuratora. Wymiar zatrudnienia w szkole takiego nauczyciela nie będzie mógł być wyższy niż jedna druga obowiązkowego wymiaru zajęć.
ja
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
