Dla mnie idealnym rozwiązaniem jest całkowite zrezygnowanie ze składki i finansowanie służby zdrowia bezpośrednio z budżetu państwa na podstawie różnych wpływów podatkowych. Przede wszystkim na podstawie podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest jeden worek budżetu państwa i ten worek ktoś musi podzielić. Oczywiście powinien to podzielić rząd, a ostateczną decyzję podjąć parlament. Nie widzę powodów, żeby tego nie robić – mówi Salonowi 24 prof. Ryszard Bugaj, ekonomista Polskiej Akademii Nauk, założyciel i pierwszy przewodniczący Unii Pracy.
Trwają prace rządu nad mniejszą składką zdrowotną dla przedsiębiorców. Jej powrotem do stanu sprzed Polskiego Ładu. Toczą się też jednak dyskusje, co zrobić z samym finansowaniem ochrony zdrowia. Jak to powinno wyglądać?
Prof. Ryszard Bugaj: Dla mnie ideałem jest całkowite zrezygnowanie ze składki i finansowanie służby zdrowia bezpośrednio z budżetu państwa na podstawie różnych wpływów podatkowych. Przede wszystkim na podstawie podatku dochodowego od osób fizycznych. To rzecz jasna mogłoby oznaczać, że daniny względem dochodów poszczególnych osób, płatników podatku, mają charakter progresywny. Tak jest jednak w szeregu krajów. Polska nie byłaby tu żadnym wyjątkiem. Natomiast propozycje kolejnych zmian w składce, które słyszymy, są pomysłem na skomplikowanie tego systemu, który już jest i tak skomplikowany. No to po zmianach zapowiadanych przez rząd będzie chyba bardziej skomplikowany.
Tylko koszt wyższej składki pod wpływem Polskiego Ładu boleśnie odczuli mikroprzedsiębiorcy, właściciele małych firm, czy samozatrudnieni. A jeszcze dochodziły do tego różne absurdy, w samym tej składki funkcjonowaniu?
Oczywiście tych absurdów bronić się nie da, to nie ulega wątpliwości. Natomiast co do ogólniejszej zasady, no to trzeba odpowiedzieć na pytanie o to, jaki był punkt wyjścia - czy obciążenia składkowe przed tą zmianą Polskiego Ładu były jakoś tam rozłożone według zasad sprawiedliwości społecznej, czy nie. Przy czym mówię o sprawiedliwości społecznej, rozumianej jednak nie w sposób skrajny, kategoryczny. Nie jestem za tym, żeby obciążenia daninami były drastycznie progresywne, ale one były degresywne. Tyle samo za składkę zdrowotną płacił drobny przedsiębiorca, osoba samozatrudniona i osoba bardzo zamożna. To też powód, dla którego ja w ogóle się wypowiadam przeciwko składce zamiast uiszczenia daniny na zdrowie w podatku dochodowym, CIT-PIT. Pomijając wszystko, ten system pociąga za sobą bardzo wysokie koszty transakcyjne. Działa cały blok urzędników, zajmujących się składką zdrowotną, uregulowań, które wyłącznie tej składki dotyczą. Następuje kilkukrotne przelewanie środków, które wpływają z tego tytułu. A już nawet w teorii ekonomii i nie tylko w teorii podkreśla się, że koszty transakcyjne są poważnym problemem i należy szukać możliwości ich ograniczania. A to by oczywiście oznaczało, że trzeba to zastąpić dochodami z innych źródeł, a nie ze składki. PiS w Polskim Ładzie wprowadził zamęt, ale później komplikacje postępowały jeszcze bardziej. Nie tylko dlatego, że chciał tego pisowski rząd, ale dlatego, że różne grupy lobbowały za konkretnymi zmianami, a PiS grupom tym ulegał.
Czyli Pana zdaniem najlepszy system wyglądałby następująco: składka zdrowotna znika, a kasa idzie do budżetu państwa. Wszyscy płacimy podatki, więc to z nich idą środki na funkcjonowanie ochrony zdrowia?
Tak, jest jeden worek budżetu państwa i ten worek ktoś musi podzielić. Oczywiście powinien to podzielić rząd, a ostateczną decyzję podjąć Parlament. Nie widzę powodów, żeby tego nie robić.
na zdjęciu: minister finansów Andrzej Domański na sali plenarnej Sejmu w Warszawie. fot. PAP/Paweł Supernak
Inne tematy w dziale Polityka
