Jest nieźle. Pacjenci wcale nie narzekają na pobyt w szpitalach

Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia przeprowadziło badanie PASAT OPEN 2023, w którym wzięło udział prawie 150 tys. chorych z blisko 200 szpitali. Najpierw pacjentów zapytano o to, czy „zbyła rozumiała komunikacja pacjenta z lekarzem". Większość, bo 92 proc. rozumiała treść przekazywanych przez lekarza informacji, a 90 proc. uczestniczyło w decyzjach odnośnie sprawowanej nad nimi opieki tak, jakby sobie tego życzyli. 

Prawie wszyscy (95 proc.) potwierdzili, że otrzymali niezbędne informacje, aby zrozumieć na jakie objawy lub problemy zdrowotne powinni zwracać uwagę po opuszczeniu szpitala. Równie wysoki odsetek (96 proc.) potwierdziło, że otrzymało wskazówki o tym, jak kontynuować opiekę po opuszczeniu szpitala. Także w obszarze opieki psychologicznej i duchowej 81 proc. pacjentów nie odczuwało przygnębienia spowodowanego przebiegiem hospitalizacji. Odmienne zdanie wyraziło 19 proc. 

Zapytano również, czy w trudnych momentach mieli możliwość porozmawiania z kimś. Dokładnie 43 proc. - odpowiedziało, że nie miało takiej potrzeby, 39 proc. wskazało pielęgniarkę lub położną, 32 proc. – lekarza, 11 proc. badanych odpowiedziało, że był to inna osoba z personelu. Jedna na dziesięć osób wskazała psychologa, a 7 proc. kapelana. Odpowiedź „z nikim" wskazał 5 proc. badanych. 

Uśmierzanie bólu jest jednym z najważniejszych zadań opieki szpitalnej i oznaką dbałości o komfort pacjenta. Co piąty pacjent (22 proc.) nie odczuwał bólu podczas pobytu w szpitalu. Na przeciwnym biegunie skali znalazło się 4 proc. pacjentów, którzy odczuwali najsilniejszy wyobrażalny ból. 90 proc. respondentów oceniła, że w chwilach odczuwania bólu personel podejmował skuteczne próby jego uśmierzenia, a przeciwnego zdania było 6 proc. pytanych. 

W odniesieniu do warunków pobytu - 83 proc. nie miało uwag. Wśród osób, które miały uwagi najwięcej - 8 proc. - uznało, że w sali chorych było duszno. Do warunków odpoczynku zastrzeżenia miało 5 proc. Odpowiedź „w sali chorych było zbyt ciepło" wskazało 5 proc. pacjentów, a 4 proc. miało zastrzeżenia do czystości w łazience. Po 2 proc. badanych wskazywało na zbyt chłodną temperaturę w sali chorych i zastrzeżenia do czystości w sali chorych. 

Brak uwag dotyczących żywienia w szpitalu miało w sumie 76 proc. pacjentów. Natomiast 16 proc. wskazywało na brak możliwości wyboru posiłków (brak menu). Po 8 proc. badanych zwróciło uwagę na zbyt małe porcje i zimne posiłki. 2 proc. pacjentów oceniło, że dystrybucja i podawane posiłków nie były higieniczne. Po 1 proc. badanych wskazywało na to, że personel nie służył pomocą przy spożywaniu posiłków, choć było to konieczne; złe warunki przechowywania żywności pacjentów w lodówce lub jej brak oraz to, że dystrybucja i podawanie posiłków nie było bezpieczne. Podczas ankiet zbadano również poczucie bezpieczeństwa u pacjentów. W sumie 96 proc. odpowiedziało, że w czasie pobytu w szpitalu było przekonanych co do bezpieczeństwa opieki nad nim i stosowanych procedur medycznych. W tym 84 proc. wskazywało, że zdecydowanie jest o tym przekonanych, a 12 proc., że "w określonym zakresie".

Pacjenci mieli też przeświadczenie o dobrej komunikacji personelu medycznego ze sobą odnośnie opieki nad pacjentem – 95 proc. wybrało w tym aspekcie odpowiedź: „zawsze (76 proc.)" lub „zazwyczaj (19 proc.)". Odpowiedź „czasami" wybrało 3 proc., a „nigdy" - 2 proc.  Prawie 9 proc. ankietowanych udzieliło odpowiedzi, że podczas pobytu w szpitalu doświadczyło zdarzenia niepożądanego/incydentu związanego z bezpieczeństwem opieki lub leczenia.

W tej grupie najczęściej wskazywanym typem zdarzeń niepożądanych były zdarzenia związane z podaniem leku (np. podanie niewłaściwego leku lub dawki) – 36 proc. odpowiedzi. 24 proc. wskazało na upadki, a 16 proc. na zdarzenia związane z anestezją/znieczuleniem (np. nieskuteczne znieczulenie). Po 14 proc. wskazało na zdarzenie związane ze sprzętem medycznym (np. awaria) oraz odleżynę powstałą w trakcie pobytu w szpitalu, a 7 proc. odpowiedzi dotyczyło zakażenia MRSA (bakterią gronkowca złocistego) lub bakterią New Delhi. Po 3 proc. ankietowanych wskazało na pozostawienie ciała obcego po zabiegu pooperacyjnym, operację niewłaściwej strony oraz zdarzenie związane z transfuzją (np. niewłaściwa jednostka krwi). 2 proc. wybrało odpowiedź „poparzenie pacjenta na sali operacyjnej". 

W badaniu zastosowano specjalną miarę, tzw. wskaźnik IKOZ (indeks komunikacji o zdarzeniach) mówiący o tym, jak często personel samodzielnie informuje pacjentów, którzy doświadczyli zdarzenia niepożądanego o tym, że ono zaszło. Wartość mediany tego wskaźnika odnotowano na poziomie niemal 77 proc. Oznacza to, że co 4 pacjent, który podlegał incydentowi, nie został o tym poinformowany przez personel". 

Ponad 95 proc. ankietowanych nie miało zastrzeżeń dotyczących przestrzegania praw pacjenta, a jeżeli się pojawiały, to dotyczyły one: prawa do poszanowania intymności (2 proc.), prawa do poszanowania godności (2 proc.), prawa do kontaktu z osobami bliskimi (1 proc.), prawa do tajemnicy informacji (1 proc.) oraz prawa do wyrażania zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych (1 proc.). Najrzadziej wskazywano zastrzeżenia do poszanowania prawa do zabezpieczenia rzeczy wartościowych w depozycie (0,4 proc.) oraz prawa do opieki duszpasterskiej (0,3 proc.). 

Zdecydowana większość badanych (97 proc.) uważała, że personel medyczny w zrozumiały sposób wyjaśnił, jak zażywać przepisane leki, włącznie z tymi, które zlecono przed przyjęciem do szpitala: „Zdecydowanie tak" podało 83 proc., a „tak, w określonym zakresie" (14 proc.). 

W badaniu PASAT OPEN wypowiedziało się ponad 138 tys. pacjentów ze 178 szpitali. 

Fot. Zdjęcie ilustracyjne/Pixabay @OsloMetX

Tomasz Wypych