Teoretycznie jest tak, że wszyscy seniorzy będą mogli wjeżdżać samochodami do strefy czystego transportu w Warszawie. W praktyce z tego przywileju będą mogły skorzystać tylko te starsze osoby, które miały szczęście urodzić się w odpowiednim czasie.
SCT w Warszawie. RPO ma wątpliwości
Od 1 lipca działa w Warszawie Strefa czystego transportu (w skrócie SCT). To wydzielony obszar, po którym mogą poruszać się wyłącznie pojazdy spełniające odpowiednie normy emisji spalin, tzw. normy Euro, które są powiązane z datą produkcji pojazdu. Do strefy mogą wjechać wszystkie pojazdy, niezależnie od rodzaju napędu, czyli także benzynowe, diesle, hybrydy, czy z instalacjami LPG, pod warunkiem spełniania określonej normy emisji spalin silnika. Od wymogów przewidziane są wyjątki. Jednym z nich jest pozwolenie na wjazd seniorom korzystającym z samochodów nie spełniających norm.
Wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich wzbudziły unormowania, na których mocy samochody seniorów wyłączono z zakazu wjazdu do strefy czystego transportu w Warszawie. Zdaniem RPO kryterium ukończonych w 2023 r. siedemdziesięciu i więcej lat życia - od czego zależy niepodleganie zakazowi wjazdu - prowadzi do zróżnicowania sytuacji prawnej właścicieli aut. Skąd wziął się problem?
Niejasne przepisy wjazdu do strefy dla seniorów
Zgodnie z uchwałą Rady miasta stołecznego Warszawy, zakaz wjazdu do strefy czystego transportu nie obejmuje samochodu będącego najpóźniej od 31 grudnia 2023 r. własnością lub współwłasnością osoby fizycznej, która w 2023 r. ukończyła 70. rok życia. Oznacza to ni mniej, ni więcej, że ze zakazu wyłączono pojazdy osób, które urodziły się w 1953 r., bowiem tylko te osoby ukończyły w 2023 r. 70. rok życia.
Przy takim rozumieniu osoby, które w 2023 r. miały ukończone 71 lat i więcej nie mogłyby korzystać z przywileju wjazdu do strefy. Gdyby jednak zinterpretować ten przepis tak, że słowo „ukończyły" rozumieć jako „miały ukończony", to z zakazu wjazdu do strefy byłyby wyłączone auta osób, których wiek w 2023 r. wynosił 70 lat i więcej. Taka wykładnia oznacza jednak, że osoby, które ukończyły 70. rok życia w 2024 r. albo wiek ten ukończą w 2025 r. i w latach następnych, nie mogłyby korzystać z wyłączenia od zakazu wjazdu do strefy czystego transportu, bowiem w 2023 r. miały ukończone 69 lub mniej lat.
Kryterium ukończonych w 2023 r. 70 i więcej lat życia, od którego spełnienia uzależnione jest niepodleganie zakazowi wjazdu do strefy, prowadzi do zróżnicowania sytuacji prawnej właścicieli aut. Strefa czystego transportu została ustanowiona na czas nieokreślony, co oznacza, że każdego roku pewna liczba właścicieli będzie kończyć 70. rok życia. Nie będą oni jednak zwolnieni z zakazu wjazdu do strefy, mimo że w latach następujących po 2023 r. będą w wieku 70. i więcej lat. Tego rodzaju zróżnicowanie uprawnień seniorów nie znajduje racjonalnego wytłumaczenia. Sprawą zajął się Rzecznik Praw Obywatelskich.
W odpowiedzi na inne wystąpienie RPO w sprawie strefy wiceprezydent Warszawy wyjaśnił, że w drodze wyjątku bezterminowo dopuszczono do wjazdu do strefy pojazdy seniorów z uwagi na to, że ta grupa społeczna rzadko wykonuje przejazdy samochodami, a konieczność wymiany aut na takie, które spełniają wysokie normy w zakresie emisji zanieczyszczeń, byłaby dla osób starszych zbyt uciążliwa.
Rzecznik domaga się wyjaśnień od warszawskich drogowców
Rzecznik podkreśla, że „ma świadomość, iż konstytucyjna zasada równości nie wyklucza możliwości uznania za zgodne z Konstytucją odmiennego traktowania podmiotów podobnych. Jest to dopuszczalne, musi być jednak racjonalnie uzasadnione, mieć charakter proporcjonalny oraz pozostawać w związku z innymi wartościami lub zasadami konstytucyjnymi. Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika, że ciężar dowodu, iż wprowadzone zróżnicowanie spełnia te wymogi, spoczywa na organie, który ustanowił zakwestionowany akt prawotwórczy.”
Dlatego Piotr Mierzejewski, Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego BRPO prosi Tamasa Dombi, dyrektora Biura Zarządzania Ruchem Drogowym Urzędu m. st. Warszawy o wyjaśnienie, z jakich powodów zdecydowano się na przyjęcie unormowań, które nie wyłączają z zakazu wjazdu do strefy auta należących do seniorów, którzy ukończyli 70. rok życia po 2023 r. Dla tej kategorii osób konieczność wymiany samochodu na nowy, emitujący mniej zanieczyszczeń, będzie stanowiła taką samą uciążliwość, jak dla kierowców, którzy ukończyli 70. rok życia w 2023 r.
Tomasz Wypych
Fot. SCT w Warszawie. Źródło: UM Warszawa
Inne tematy w dziale Polityka
