Polscy 15-latkowie mają umiejętności finansowe wyższe niż ich koledzy z innych europejskich krajów.
15-latkowie na czele w Europie
Zgodnie z ogłoszonymi w ubiegłym tygodniu wynikami międzynarodowego badania umiejętności finansowych PISA, Polska jest jednym z siedmiu krajów, w których uczniowie (15-latkowie) osiągnęli średni wynik istotnie wyższy od 15-latków z krajów OECD uczestniczących w badaniu w 2022 r. Wynik 506 pkt. uplasował nas na 6. miejscu ex aequo z Austrią.
Badanie PISA, to, Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów. Organizuje je międzynarodowe konsorcjum nadzorowane przez OECD oraz przedstawicieli krajów członkowskich. To największe badanie umiejętności uczniów na świecie, realizowane co trzy lata we wszystkich krajach członkowskich OECD, a także w kilkudziesięciu innych państwach. Polska uczestniczy w nim od samego początku, czyli od 2000 r. PISA pokazuje poziom i zróżnicowanie umiejętności piętnastolatków, które rozwijane są w trakcie edukacji szkolnej i poza szkołą. W każdej edycji PISA nacisk położony jest na jedną z trzech dziedzin: umiejętności matematyczne, rozumienie czytanego tekstu lub rozumowanie w naukach przyrodniczych. W badaniu PISA 2022 dziedziną główną były umiejętności matematyczne.
Karta płatnicza na porządku dziennym
Badanie PISA analizuje nie tylko poziom znajomości terminów i procesów finansowych oraz związanych z nimi ryzyk, ale także umiejętności stosowania posiadanej wiedzy w rzeczywistych sytuacjach, które wymagają podjęcia decyzji o charakterze finansowym. Chociaż może niepokoić fakt, że wynik polskich uczniów w zakresie umiejętności finansowych w najnowszej edycji badania był niższy od wyniku z 2018 r. (520 pkt.) i de facto wrócił do poziomu z pierwszej edycji badania z 2012 r., to cieszy znaczny wzrost odsetków polskich uczniów aktywnie zaangażowanych w finanse osobiste. W 2022 r. 67 proc. z nich deklarowało, że mają konto w banku (wobec 34 proc. w 2018 r.), 63 proc., że dysponują kartą płatniczą (wobec 26 proc. w 2018 r.) i 62 proc. korzystało z aplikacji mobilnej z dostępem do konta (wobec 21 proc. w 2018 r.).
Wyniki badania pozwalają na wyodrębnienie pięciu poziomów umiejętności od najniższego 1. do najwyższego 5. W Polsce odsetki uczniów o najniższych umiejętnościach są niewielkie, plasując nas w grupie krajów o najmniej licznych wynikach poniżej 2. poziomu (15 proc. wobec 13 proc. w Kanadzie, 12 proc. w Belgii i 11 proc. w Danii). Najwyższymi umiejętnościami charakteryzuje się 10 proc. uczniów w Polsce, co umiejscawia nas bliżej średniej dla OECD. Najwyższe osiągnięcia notują pod tym względem Holendrzy (19 proc.), Belgowie (16 proc.) i Kanadyjczycy (15 proc.).
Chłopcy osiągnęli lepszy niż dziewczynki
Średnio we wszystkich badanych krajach OECD chłopcy osiągnęli wynik o 5 pkt. lepszy niż dziewczynki. W Polsce natomiast nie odnotowano statystycznie istotnych różnic między płciami. Co ciekawe, we Włoszech wynik chłopców okazał się aż o 20 pkt. wyższy niż dziewczynek. Podobnie na Węgrzech – różnica wyniosła 16 pkt. na korzyść chłopców. Z odwrotnym trendem mamy do czynienia w Malezji (wynik dziewczynek lepszy o 19 pkt.) oraz Bułgarii i Zjednoczonych Emiratach Arabskich (różnica 12 punktów na korzyść dziewczynek). Jednocześnie, w Polsce odnotowano większe zróżnicowanie w wynikach chłopców – więcej z nich osiągnęło zarówno najniższy, jak i najwyższy poziom umiejętności niż dziewczynki. We wszystkich badanych krajach zaobserwowano silną korelację wyników ze statusem społeczno-ekonomicznym badanych uczniów – im wyższy status, tym lepsze wyniki. W Polsce lepsze wyniki osiągnęli uczniowie liceów w porównaniu z uczniami techników i szkół branżowych. W tych ostatnich prawie połowa uczniów nie osiąga 2. poziomu umiejętności, a tylko 4 proc. w sumie osiągnęło poziom 4. i 5. Wyniki umiejętności finansowych skorelowane są też silnie z wynikami uczniów w innych obszarach badania PISA, zwłaszcza w matematyce i czytaniu ze zrozumieniem.
Tomasz Wypych
Fot. Canva
Czytaj dalej:
Inne tematy w dziale Gospodarka
