Niemcom zaczyna brakować pieniędzy. Nasz sąsiad to kolos na glinianych nogach?

Spowolnienie gospodarcze Niemiec jest faktem

Wyraźne spowolnienie gospodarcze Niemiec coraz bardziej ogranicza wpływy budżetowe. Według szacunków dochodów podatkowych opublikowanych w maju dochody federalne w 2024 r. będą o 3,7 mld EUR niższe niż oczekiwano, a w kolejnych latach – średnio o 8 mld EUR. Wymóg przestrzegania restrykcyjnego limitu zadłużenia zmusza do szukania oszczędności. To z kolei budzi sprzeciw części rządu, która ponownie podaje w wątpliwość zasadność hamulca budżetowego. W efekcie negocjacje się przeciągają.

Słabe wyniki gospodarcze dodatkowo ograniczają możliwość zwiększania zadłużenia. W Niemczech obowiązuje zasada hamulca budżetowego, która ogranicza zaciąganie nowego długu. Rząd federalny nie może mieć deficytu strukturalnego większego niż 0,35 proc. PKB, a od 2020 r. landy mają obowiązek prowadzenia zrównoważonego budżetu, co oznacza, że nie mogą zaciągać nowych długów, z wyjątkiem sytuacji nadzwyczajnych (BMF). W zeszłym roku niemiecka gospodarka skurczyła się o 0,3 proc., a prognozy KE przewidują na ten rok minimalny wzrost o 0,1 proc. Oznacza to konieczność jeszcze większego ograniczenia deficytu w porównaniu z poprzednim rokiem. W 2025 r. zostanie wydanych o około 25 mld EURO mniej niż w 2024 r.

Zobacz takżeKandydat PiS wygra wybory prezydenckie? Polacy mówią jasno

Władze szukają oszczędności w budżecie

Projekt nowego budżetu zmusza do szukania oszczędności. Przestrzeganie konstytucyjnych zasad wymusiło cięcia budżetów niemal wszystkich ministerstw oraz ustalenie górnych limitów wydatków. Takie kroki budzą jednak sprzeciw ministrów, głownie związanych z SPD oraz Zielonymi, w tym ministrów spraw wewnętrznych, pracy, obrony i współpracy rozwojowej, które są sceptyczne wobec wizji oszczędzania.

Budżet Ministerstwa Spraw Zagranicznych w tym roku wynosi około 6 mld EUR. Minister spraw zagranicznych Annalena Baerbock z Partii Zielonych żąda około 7 mld EUR, w przeciwnym razie pomoc humanitarna dla obszarów objętych konfliktami, takich jak Bliski Wschód czy Ukraina, musiałaby zostać zmniejszona o około połowę. Cięciom sprzeciwia się również minister obrony Boris Pistorius, argumentując, że zdolności obronne kraju są równie ważne jak ograniczanie zadłużenia. Minister spraw wewnętrznych również podkreśla znaczenie bezpieczeństwa wewnętrznego w obecnych czasach (DW).

Część niemieckiego rządu jest niechętna zaciskaniu pasa

Negocjacje budżetowe przeciągają się. Niechęć do zaciskania pasa przez część rządu sprawia, że przyjęcie ram dla nowego budżetu pozostaje kwestią sporną. Pierwotny termin przyjęcia projektu budżetu na 2025 r. upływa 3 lipca, ale obecnie już wiadomo, że negocjacje się przeciągną, zaś ostateczne ustalenia najpewniej zostaną podane później. Politycy informują, że decyzje zapadną w lipcu.

Wśród ekspertów powraca pytanie o zasadność hamulca budżetowego w warunkach spowolnienia gospodarczego. Koncepcja, choć ma na celu utrzymanie stabilności finansów publicznych, jest często krytykowana za ograniczanie możliwości państwa do prowadzenia polityki fiskalnej, która mogłaby działać antycyklicznie. Przeciwnicy hamulca budżetowego argumentują, że sztywne ograniczenia zadłużenia mogą prowadzić do głębszego i dłuższego spowolnienia gospodarczego, gdyż państwo nie może reagować adekwatnie do zmieniających się warunków gospodarczych. Według agencji Bloomberg, jednym z rozważanych rozwiązań jest utworzenie dodatkowego budżetu na rok z dodatkowymi pożyczkami w wysokości 11 mld EUR. Takie działania miałyby na celu zrekompensowanie spadku wpływów podatkowych i wsparcie gospodarki poprzez zwiększenie wydatków publicznych.

Tomasz Wypych

Fot. Bundestag. Źródło: Pixabay.com