Pełnoletni uczniowie coraz częściej nie wyrażają zgody na przekazywanie informacji o ich ocenach rodzicom. Są tacy, którzy nawet poskarżyli się ministerstwu edukacji. Czy mają prawo do ukrycia szkolnych stopni?
Teoretycznie jest tak, że zgodnie z prawem oświatowym oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. W praktyce pojawiają się wątpliwości dyrektorów szkół, co do uznawania oświadczeń dorosłych uczniów, że nie wyrażają zgody na przekazywanie rodzicom informacji o ich sytuacji związanej z edukacją. Brak zgody może mieć związek z konfliktem z rodzicami, ograniczeniem ich praw rodzicielskich, zerwanymi relacjami lub decyzją ucznia o samodzielnym życiu.
Ochrona życia prywatnego a powiadomienie rodziców o ocenach ucznia
Wątpliwości dyrektorów już w 2012 roku podzielił Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych. W piśmie do Ministra Edukacji Narodowej (MEN) zaznaczył, że każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Mało tego, zgodnie z Konstytucją, prawo to nie może być ograniczane nawet w czasie stanów nadzwyczajnych. Prawo do prywatności gwarantuje również Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. GIODO zwracał uwagę na znaczącą nierównowagę pomiędzy zakresem prawa do prywatności uczniów pełnoletnich uczęszczających do szkół policealnych albo szkół dla dorosłych, a pozostałych uczniów pełnoletnich, tyle, że nie będących w szkołach policealnych. Wtedy MEN podzieliło wątpliwości GIODO i zadeklarowało rozpoczęcie prac nad zmianą prawa oświatowego.
RPO zajął stanowisko ws. wiedzy rodziców
Sprawa jest poważna i włączył się do niej Rzecznik Praw Obywatelskich. Wpływają do niego wnioski dotyczące dostępu rodziców do ocen uczniów i uczennic pełnoletnich. MEN uważa, że dostęp do informacji o funkcjonowaniu czy trudnościach w szkole ucznia pełnoletniego mieści się w ciążącym na rodzicach obowiązku osobistego starania się o jego wychowanie, zwłaszcza „osoby te nie są jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać i uczą się w szkołach dla młodzieży”. Dlatego zdaniem resortu edukacji szkoła nie musi mieć zgody pełnoletniego ucznia, by przekazać jego rodzicom informację o ocenach.
Wprawdzie nadal większość uczniów akceptuje takie rozwiązanie, ale coraz częściej pojawiają się głosy domagające się możliwości złożenia przez dorosłych uczniów oświadczenia o tym, iż nie wyrażają oni zgody na przekazywanie rodzicom informacji o ich sytuacji związanej z edukacją. Także coraz więcej dyrektorów szkół, dostrzegając granicę czasową istnienia władzy rodzicielskiej, respektuje treść takich zastrzeżeń. Dzieje się tak, bo w ostatnich latach znacznie zwiększyła się wiedza na temat praw i wolności przysługujących uczniom i uczennicom, a także presja na szkoły w zakresie ich respektowania.
Zdaniem RPO należy dążyć do tego, by dyrektorzy szkół nie byli zmuszeni mierzyć się ze sprzecznymi interpretacjami prawa oświatowego. Przepisy odnoszące się do udzielania rodzicom informacji muszą być jasne. RPO zwrócił się do minister edukacji Barbary o informację, czy do MEN wpływają skargi w opisanej sprawie. Prosi także o opinię co do potrzeby wprowadzenia zmian w prawie, które zapewniłyby lepszą ochronę danych pełnoletnich uczniów wszystkich szkół ponadpodstawowych.
Są skargi do MEN
W odpowiedzi MEN podało, że bezpośrednio do niego wpłynęły dwie skargi uczniów na dyrektorów szkół w związku z udostępnieniem rodzicowi wglądu do ocen. Obie sprawy zostały przekazane do odpowiednich Kuratorów Oświaty. Jednak oprócz drogą mailową i telefoniczną zgłaszane są liczne wątpliwości w tej kwestii.
Ministerstwo dostrzega potrzebę weryfikacji przepisów oświatowych dotyczących uczniów pełnoletnich są one analizowane przez Zespół Praw i Obowiązków Ucznia przy Ministrze Edukacji, który ma przedstawić propozycje zmian legislacyjnych w tej sprawie.
Fot. Pixabay/Pexels
Tomasz Wypych
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
