Choroby układu sercowo naczyniowego stanowią najczęstszą przyczynę zgonów na świecie. Światowa Organizacja zdrowia podaje, że w Europie choroby układu krążenia zabijają dziennie 10 tys. osób. Ma to związek m.in. z nadmiernym spożyciem soli oraz nieleczonym lub źle leczonym nadciśnieniem tętniczym. W Polsce „choroby serca” odpowiadają za 37 proc. wszystkich zgonów. Dane Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego mówią, że na nadciśnienie tętnicze choruje ponad 10 mln ludzi w Polsce. Tylko z powodu samego zawału serca co roku umiera ok. 15 tys. pacjentów.
Najnowszy raport WHO jest zatytułowany „Action on salt and hypertension: reducing cardiovascular disease burden in the WHO European Region”. Wynika z niego, że choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną niesprawności i przedwczesnych zgonów w europejskim regionie WHO, który obejmuje 53 kraje - głównie Europy i częściowo Azji. Schorzenia te odpowiadają za 42,5 proc. wszystkich zgonów – czyli ok. 10 tys. dziennie.
Mężczyźni częściej umierają niż kobiety
Jak podają autorzy publikacji, mężczyźni umierają z powodu tych chorób 2,5 razy częściej niż kobiety. Występują również różnice między regionami, bo prawdopodobieństwo przedwczesnego (tj. w wieku 30–69 lat) zgonu z powodu chorób układu krążenia jest niemal pięciokrotnie wyższe w krajach Europy Wschodniej oraz Azji Środkowej w porównaniu z Europą Zachodnią.
Do najważniejszych przyczyn tych statystyk autorzy raportu WHO zaliczają: nadmierne spożycie soli i nadciśnienie tętnicze, które jest nieleczone lub źle leczone. Aż w 52 z 53 krajów, które znajdują się w europejskim regionie WHO, średnie spożycie soli kuchennej przekracza normę rekomendowaną przez organizację, tj. maksymalnie 5 gramów dziennie, czyli łyżeczkę do herbaty. Nadmierna konsumpcja soli jest głównym czynnikiem rozwoju nadciśnienia tętniczego, a to z kolei jest głównym czynnikiem ryzyka zgonów z powodu zawałów serca, udarów mózgu i innych chorób sercowo-naczyniowych.
Według autorów raportu najważniejszym źródłem dużej ilości soli w diecie jest żywność przetworzona, w tym fast food. Dlatego regulacje dotyczące ograniczenia zawartości soli w żywności przetworzonej mogą mieć potencjalnie korzystny wpływ na zdrowie ludzi, ocenili eksperci WHO.
Cichy zabójca
Kolejnym problemem jest rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego – zmaga się z nim jeden na trzech dorosłych w wieku 30-79 lat w europejskim regionie WHO. Jest to najwyższy wskaźnik na świecie. Nadciśnienie tętnicze jest określane jako cichy zabójca, ponieważ często nie daje objawów, a jeśli nie jest trzymane pod kontrolą u osób nieleczonych lub leczonych nieprawidłowo prowadzi do zawałów serca i udarów mózgu, które mogą zakończyć się zgonem. W raporcie specjaliści podają, że nadciśnienie tętnicze jest wiodącym czynnikiem ryzyka zgonu i niesprawności w europejskim regionie WHO, odpowiada bowiem za blisko 25 proc. zgonów i 13 proc. przypadków niesprawności.
- Chorobom układu sercowo-naczyniowego oraz nadciśnieniu tętniczemu można w dużym stopniu zapobiegać, jak również trzymać je pod kontrolą – komentuje dr Hans Henri P. Kluge, dyrektor WHO na region europejski. – Z powodu chorób układu krążenia umierają 4 mln osób w europejskim regionie WHO. Są to przede wszystkim mężczyźni, zwłaszcza ze wschodniej części naszego regionu WHO. Takie są fakty, ale to jest coś, co możemy zmienić. Wiemy, co działa, jednak po raz kolejny nie udaje nam się wdrożyć podejścia opartego na dowodach, co skutkuje niedopuszczalnie wysokim poziomem możliwych do uniknięcia zgonów.
WHO postuluje w raporcie zintegrowane działania dotyczące zarówno ograniczenia spożycia soli, jak i wykrywania oraz kontrolowania nadciśnienia tętniczego. Zdaniem Kluge samo wdrożenie ukierunkowanej polityki mającej na celu ograniczenie spożycia soli o 25 proc. mogłoby do 2030 r. uratować życie około 900 tys. osób z powodu chorób układu krążenia. Według ekspertów decydenci powinni wprowadzić obowiązkowe limity zawartości soli w powszechnie spożywanej żywności, w tym żywności przetworzonej oraz żywności podawanej w punktach gastronomicznych i stołówkach. Konieczne jest także wprowadzenie obowiązku umieszczania etykiet na przodzie opakowań, mające na celu wspieranie konsumentów w dokonywaniu świadomych i zdrowszych wyborów oraz organizowanie kampanii edukujących społeczeństwo i wspieranie zmiany zachowań w celu zmniejszenia spożycia soli.
Co można zrobić, by się ustrzec chorób krążenia?
Choć nie jest to w interesie branży spożywczej, redukcja zawartości soli w populacji poprzez obowiązkową zmianę składu daje szybkie efekty, ratuje ludzkie życie i przynosi oszczędności dla systemu ochrony zdrowia - oceniają autorzy raportu. Konieczne jest również diagnozowanie i leczenie nadciśnienia tętniczego z uwzględnieniem standardowych protokołów leczenia oraz zapewnienia pacjentom opieki zespołowej. Kluczowy jest lepszy dostęp do podstawowych leków i wyrobów medycznych dla osób, u których zdiagnozowano nadciśnienie, podkreślili eksperci WHO.
Ponadto kampanie edukacyjne na temat nadciśnienia tętniczego i jego groźnych powikłań mogą poprawić poziom wiedzy społeczeństwa i zwiększyć przestrzeganie zaleceń lekarskich przez pacjentów.
Fot. zdjęcie ilustracyjne/Pixabay
Tomasz Wypych
Inne tematy w dziale Rozmaitości
