Dzisiaj wracamy do czasu letniego. W nocy z soboty na niedzielę przestawiamy zegarki, przez co pośpimy o godzinę krócej, ale za to będzie dłużej jasno w ciągu dnia.
Zmianę czasu zawdzięczamy Benjaminowi Franklinowi, amerykańskiemu politykowi i uczonemu. To on zauważył, że pomimo świecącego słońca ludzie idą spać ze względu na obowiązującą godzinę. Wszystko to powodowało, że po wieczorem, już po zmierzchu musieli oni korzystać ze sztucznego oświetlenia. Z punktu widzenia ekonomicznego było to bardzo niekorzystne. I dlatego, uznano, że doskonałym rozwiązaniem byłoby przesunięcie godziny w zegarku. Skutkowałoby to tym, że ludzie spaliby podczas zmroku, dzięki czemu w dzień mogliby korzystać z naturalnego światła.
Zmiana czasu w całej UE
W Polsce czas letni funkcjonuje od 1977 r. , ale zmiana czasu polegająca na wprowadzeniu i odwołaniu czasu letniego obowiązuje we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Chodzi o możliwość skorzystania jak najdłużej ze światła dziennego w danym okresie. Kwestię tę reguluje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 19 stycznia 2001 r. w sprawie ustaleń dotyczących czasu letniego. Zgodnie z nią czas letni wprowadza się w ostatnią niedzielę marca, a jego odwołanie następuje w ostatnią niedzielę października. Jesienią czas lokalny przesuwany jest godzinę do tyłu. Zmiany czasu dokonywane są na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów wydawanego co pięć lat dla kolejnych pięciu lat, po ogłoszeniu przez Komisję Europejską komunikatu w tej sprawie.
Lekarze od dawna mówią o dużym wpływie zmiany czasu na zdrowie człowieka, bo prowadzi do rozregulowania zegara biologicznego, który nastawiony jest na określony tryb życia. Przestawienie zegara o godzinę ma dla organizmu ogromne znaczenie, często łączy się ze zmianą naszych przyzwyczajeń - pory wstawania, spożywania posiłków. To wszystko ma wpływ na zaburzenie homeostazy, która odpowiada również za sferę psychiczną. Modyfikacja dobowego rytmu wpływa na wydzielanie hormonów o dobowym - kortyzolu i melatoniny.
Zmiana czasu jest niekorzystna dla organizmu
- Każde zakłócenie cyklu snu i czuwania jest niekorzystne dla ludzkiego organizmu, ale zmiana czasu z zimowego na letni ma znacznie gorsze skutki niż ta jesienna. Zmiana czasu na letni zakłóca nasz rytm dobowy i powoduje niedobór snu – uważa dr hab. Helena Martynowicz, specjalistka chorób wewnętrznych i medycyny snu prof. uczelni, z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zawodowych, Nadciśnienia Tętniczego i Onkologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. - Widzimy to w statystykach: w poniedziałki po zmianie czasu notuje się więcej zawałów serca niż w pozostałe dni tygodnia. Obserwujemy także wzrost przypadków zaburzeń rytmu serca, szczególnie migotania przedsionków, udarów mózgu, a także wypadków komunikacyjnych, szczególnie z udziałem motocyklistów”
Z kolei duńscy badacze z Uniwersytetu w Aarhus doszli do wniosku, że zmiana czasu z letniego na zimowy sprzyja depresji. Do takiego wniosku doszli po analizie przypadków aż 185 tysięcy osób, u których w latach 1995-2012 zdiagnozowano depresję. Okazało się, że zmiana czasu na zimowy powoduje wzrost zachorowań na tę chorobę i to aż o 8-11% w miesiącu następującym po tej zmianie, czyli w listopadzie. Badacze uwzględnili w swoich działaniach także takie czynniki jak pogarszająca się pogoda i krótszy dzień - według nich to właśnie sam fakt zmiany czasu na zimowy przyczynił się do powstania depresji u wspomnianego odsetka pacjentów.
Kiedy zniesienie zmiany czasu?
W 2019 roku Parlament Europejski podjął decyzję o ostatecznym zniesieniu zmiany czasu. Planowano, że ostatnia zmiana czasu w Polsce miała mieć miejsce w marcu 2021 roku, ale te zamierzenia pokrzyżował wybuch pandemii. Polski rząd 4 marca 2022 roku wydał rozporządzenie w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego, które utrzymywał zmiany czasu na kolejne lata. W całej Unii Europejskiej jesteśmy w jednej strefie czasowej i zmiana czasu następuje w tym samym terminie.
Co ciekawe za czas naturalny w Polsce uznaje się oficjalnie przyjęty w naszym kraju czas środkowoeuropejski (CSE), czyli czas południka leżącego 15 stopni na wschód od Greenwich. Inaczej mówiąc to czas zimowy uznaje się dzisiaj za bardziej naturalny, bo obowiązywał on nim wprowadzono czas letni.
Fot. zmiana czasu/Pixabay
Tomasz Wypych
Inne tematy w dziale Rozmaitości
