W Wielkiej Brytanii, Luksemburgu, Holandii, czy Nowej Zelandii na zakup podstawowych produktów niezbędnych do przeżycia wystarczy mniej niż jedna dziesiąta pensji minimalnej. A jak to jest w Polsce?
Jak zmieniły się stawki wynagrodzenia minimalnego w 67 krajach
Analitycy Picodi Polska sprawdzili, jak zmieniły się stawki wynagrodzenia minimalnego w 67 krajach, jak wzrosły ceny najważniejszych produktów żywnościowych oraz jak wygląda relacja „koszyka przetrwania” do pensji minimalnej.
Autorzy raportu posługują się stawkami netto, czyli kwotami, które pracownicy realnie otrzymują do kieszeni. Uznali, że takie porównanie za bardziej uczciwe, bo różnica między płacami brutto i netto w zależności od kraju może wynosić zarówno 0 proc., jak i ponad 30 proc., w Polsce to 24 proc.).
W większości badanych krajów (58 na 67) wynagrodzenie minimalne, w porównaniu z kwotą ze stycznia 2023 roku, uległo zmianie. Znikome podwyżki otrzymali pracownicy we Francji (3,4 proc.), w Niemczech (2,8 proc.) czy w Tajlandii (2,5%), podczas gdy w takich krajach jak Hiszpania, Malezja czy Wietnam rządy zamroziły pensję minimalną lub jeszcze nie podjęły decyzji co do podwyżki. Największe wzrosty pensji minimalnej odnotowaliśmy w Argentynie ( wzrost o 138 proc.) i w Turcji (wzrost o 100 proc.), choć spowodowane jest to olbrzymią inflacją w tych krajach.
Polska znalazła się na 9. pozycji
Polska w tym zestawieniu znalazła się na 9. pozycji: płaca minimalna netto od 1 stycznia 2024 r. wynosi 3 222 zł, czyli o 18,9% więcej niż na początku 2023 roku (2 709 zł netto).
Tak rosła płaca minimalna w Polsce w ostatnich latach. Procenty reprezentują wzrost kwoty netto rok do roku, podwyżka w lipcu 2023 roku została przez autorów raportu pominięta świadomie.
- 2015 – 1 286 zł (wzrost o 4,0 proc.);
- 2016 – 1 356 zł (wzrost o 5,4 proc.);
- 2017 – 1 459 zł (wzrost o 7,7%);
- 2018 – 1 530 zł (wzrost o 4,8 proc.);
- 2019 – 1 634 zł (wzrost o 6,8 proc.);
- 2020 – 1 921 zł (wzrost o 17,5 proc.);
- 2021 – 2 062 zł (wzrost o 7,3 proc.);
- 2022 – 2 364 zł (wzrost o 14,6 proc.);
- 2023 – 2 709 zł (wzrost o 14,6 proc.);
- 2024 – 3 222 zł (wzrost o 18,9 proc.).
Koszt „koszyka przetrwania” w Polsce na początku 2024 roku
Na potrzeby niniejszego badania skonstruowaliśmy koszyk żywnościowy, składający się z 8 grup produktów: chleb, mleko, jajka, ryż, ser, mięso, owoce oraz warzywa. Lista produktów ta jest bardziej niż skromna, niemniej produkty te w podanych ilościach są w stanie zaspokoić minimalne zapotrzebowanie przeciętnej dorosłej osoby w składniki odżywcze w ciągu miesiąca.
- Mleko (10 litrów) – 37,80 zł;
- Chleb (10 bochenków po 500 g) – 47,50 zł;
- Ryż (1,5 kg) – 8,40 zł;
- Jajka (20 szt.) – 19,63 zł;
- Ser (1 kg) – 34,55 zł;
- Drób i wołowina (6 kg) – 205,92 zł;
- Owoce (6 kg) – 33,22 zł;
- Warzywa (8 kg) – 39,42 zł.
Łączny koszt „koszyka przetrwania” na początku 2024 roku wynosi 426,44 zł (o 12,7 proc. więcej niż rok temu). Kwota ta stanowi 13,2 proc. pensji minimalnej netto, podczas gdy na początku zeszłego roku ten wskaźnik wynosił 14 proc.. Oznacza to, że wzrost płacy minimalnej w Polsce wyprzedził wzrost cen żywności i sytuacja ok. 3,6 mln polskich pracowników, którzy zarabiają minimalną stawkę, poprawiła się.
Koszyk przetrwania w Polsce w latach 2019-2024
Taki sam koszyk w poprzednich latach kosztował następująco:
- styczeń 2019 – 279,46 zł;
- styczeń 2020 – 291,83 zł;
- styczeń 2021 – 307,86 zł;
- styczeń 2022 – 343,90 zł;
- styczeń 2023 – 378,26 zł;
- styczeń 2024 – 426,44 zł.
Polska nieznacznie ustępuje krajom o dobrej relacji cen żywności do płacy minimalnej
Wprawdzie ludzie mają różne preferencje dotyczące jedzenia i różnie postrzegają komfort życia. Mimo to zdecydowaliśmy się porównać koszt koszyka podstawowych produktów spożywczych we wszystkich badanych krajach i porównać go z minimalnym wynagrodzeniem w danym kraju.
Najbardziej komfortową relację koszyka podstawowych produktów żywnościowych do pensji minimalnej odnotowano w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Holandii, Australii, Luksemburgu i Nowej Zelandii. W tych krajach na produkty z koszyka wydamy mniej niż jedną dziesiątą lokalnej pensji minimalnej. Polska nieznacznie ustępuje tym krajom – w naszym kraju koszyk przetrwania stanowi 13,2 proc. pensji minimalnej (15. miejsce na 67 możliwych). Pod tym względem wypadamy korzystniej od takich krajów jak Izrael (14,5 proc.), Portugalia (16,8 proc), Czechy (18,9 proc) czy Grecja (20,3 proc,).
Istnieją także kraje, w których nawet tak skromny zestaw produktów pochłania ponad połowę minimalnego wynagrodzenia. Są to m.in. Kazachstan (54%), Indie (58,5%), Wietnam (65,6%) czy Armenia (74,6%). W Nigerii natomiast płaca minimalna nie jest wystarczająca, by zapewnić podstawową żywność.
Tomasz Wypych
Źródło zdjęcia: „Koszyk przetrwania” a pensja minimalna. Jak wypada Polska na tle świata. Fot. Pixabay
Czytaj dalej:
Inne tematy w dziale Gospodarka
