Jak wynika z najnowszego raportu, wzrósł odsetek Polaków, którzy w ciągu ostatnich 6 miesięcy doświadczyli znamion mobbingu. Już rok wcześniej był on na wysokim, 40-proc. poziomie. Ostatnio nieodpowiednie zachowania ze strony przełożonych, kolegów z pracy lub podwładnych dotykały głównie najmłodszych pracowników.
Mobbing w polskich firmach - niepokojące wyniki raportu
Uczestnicy najnowszego badania najczęściej skarżyli się na przydzielanie im bezsensownych zadań, obmawianie i rozsiewanie plotek, wydawanie sprzecznych poleceń, tworzenie komentarzy świadczących o zazdrości lub zawiści i używanie krzyku, przekleństw oraz wyzwisk. W tej ostatniej kwestii nastąpił wyraźny spadek w porównaniu z pierwszą edycją badania.
Według raportu pt. „Mobbing w polskich firmach. Druga edycja – 2023 vs. 2022”, autorstwa UCE RESEARCH i platformy ePsycholodzy.pl, w ciągu ostatnich 6 miesięcy znaczna część Polaków doświadczyła znamion mobbingu z 40 proc. do 41,4 proc. wzrósł odsetek rodaków, których dotknął ww. problem.
"W Polsce etyka i biznes to dwa osobne światy"
– Wzrost jest niewielki, co dowodzi, że zjawisko nieetycznych praktyk w polskich organizacjach jest utrwalone. Byśmy w niedalekiej przyszłości mogli zobaczyć poprawę, potrzebne są zmiany w kilku obszarach. Wśród nich należy wymienić wprowadzanie instytucjonalnych mechanizmów wspierających etyczne miejsce pracy, edukację w zakresie etyki w biznesie i akcje uświadamiające oraz publiczną dyskusję na temat mobbingu - mówi Alicja Kotłowska, wykładowczyni Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu SWPS, badaczka rynku pracy.
- Często spotykam się ze stwierdzeniem, że w Polsce etyka i biznes to dwa osobne światy, a jedynym celem biznesu jest zysk. Warto jednak zauważyć, że przedsiębiorstwa to nie tylko maszynki do robienia pieniędzy, ale także społeczne struktury, które są platformą do relacji międzyludzkich. W pracy spędzamy większość dnia, a w sumie 1/3 naszego życia, zatem ważne jest, aby zadbać o etyczne miejsce pracy. Od tych relacji i od wzajemnego szacunku zależy atmosfera, która odbija się nie tylko na dobrostanie pracowników, ale także, ostatecznie, na wynikach i reputacji firmy - zaznacza ekspertka.
Agnieszka Czarnecka z firmy Hays uważa, że w Polsce wciąż jesteśmy w procesie wychodzenia z charakterystycznego dla minionej epoki twardego stylu zarządzania. Wiele osób pełniących funkcje kierownicze musi nadal pracować nad umiejętnościami zarządzania oraz dopasowywania stylu menedżerskiego do potrzeb różnych członków zespołu.
Pracownicy krytycznie oceniają zachowania przełożonych
Ekspertka podkreśla, że dzisiaj od firm oraz przełożonych oczekujemy więcej niż kiedyś. Stres i konflikty oczywiście mogą zdarzyć się każdemu, ale nie powinny być stałym elementem pracy. W szczególności źródłem takich problemów nie powinien być bezpośredni przełożony. Pracownicy mają tego świadomość, więc rośnie w nich niezgoda na takie działania. Obecnie bardziej niż kiedykolwiek wcześniej są uważni i wrażliwi na wszelkie przejawy niesprawiedliwości, nierówności czy braku kultury pracy. Ten trend jest ważny i potrzebny dla budowania świata biznesu opartego na szacunku i współpracy.
– W Polsce wśród pracowników oraz ich menedżerów wciąż rośnie świadomość kwestii związanych z kulturą pracy oraz ze zdrowiem psychicznym, a także czynników motywujących do pracy lub ją zakłócających. Tym samym coraz surowiej oceniają oni swoich przełożonych, dostrzegając po ich stronie zachowania, które są krzywdzące lub zwyczajnie demotywujące. To może powodować, że delikatnie, ale jednak rośnie odsetek osób deklarujących doświadczanie znamion mobbingu w pracy – stwierdza Agnieszka Czarnecka.
Mobbing w pracy najczęściej dotyka młodych mężczyzn
Wzrósł odsetek mężczyzn, którzy w ciągu ostatnich 6 miesięcy doświadczyli znamion mobbingu. Pod koniec 2022 roku było 43,5 proc. takich ankietowanych, a już rok później – 46,2 proc.. Liczba kobiet, które miały ww. problem, pozostała bez zmian: 36 proc..
- Wiąże się to z tradycyjnymi normami społecznymi, które dotyczą mężczyzn. Kulturowe oczekiwania dotyczące siły lub niezależności mogą sprawić, że mężczyźni są bardziej skłonni ukrywać doświadczenia mobbingu. W dodatku na przykład wzmożona konkurencja w miejscu pracy czy wzrastające oczekiwania dużej wydajności mogą prowadzić do zwiększenia ryzyka mobbingu wśród mężczyzn. Kobiety mogą być bardziej skłonne do dzielenia się swoimi doświadczeniami i szukania wsparcia społecznego – uważa Michał Murgrabia z platformy ePsycholodzy
Zebrane dane pokazują także, że z mobbingiem najczęściej mają do czynienia młodzi ludzie. W 2023 roku 53,6 proc. osób w wieku 18-24 wskazało, że doświadczyło jakiejś jego formy. Michał Murgrabia łączy to z faktem, że młode osoby często znajdują się w początkowych etapach kariery zawodowej. Konkurencja, zmiany w strukturze organizacji oraz presja związana z budowaniem kariery mogą zwiększać ryzyko doświadczania mobbingu. Brak doświadczenia zawodowego i bardziej hierarchiczna struktura relacji w pracy mogą sprawić, że młodzi pracownicy są bardziej podatni na negatywne zachowania ze strony współpracowników lub przełożonych.
Wykładowczyni Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu SWPS dodaje, że w dzisiejszych czasach dla młodych ludzi informacje o atmosferze w firmie są jednym z wyznaczników tego, czy chcą ubiegać się o stanowisko u danego pracodawcy.
Mobbing w pracy a zarobki - zaskakujące dane
Mobbingu najczęściej doświadczają osoby zarabiające co miesiąc na rękę w przedziale 5000-8999 zł – połowa wskazań. Najmniejszy odsetek pojawia się wśród ankietowanych z zarobkami – 2999 zł – 24,4 proc., a także powyżej 9000 zł – 36 proc..
Jako najczęstsze problemy w relacjach zawodowych ankietowani wskazali otrzymywanie bezsensownych zadań – 10,3 proc., bycie obiektem obmawiania i plotek – 9,8 proc. dostawanie sprzecznych poleceń – 9,6 proc., padanie ofiarą komentarzy świadczących o zazdrości lub zawiści – 9 proc., doświadczanie krzyku, przekleństw i wyzwisk – 8,4 proc.
Tomasz Wypych
Na zdjęciu: Młodzi mężczyźni mają najczęściej do czynienia z mobbingiem w pracy. Fot. ilustracyjna, źródło: MondayNews
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
