Pierniki są polskim hitem eksportowym w Europie i na świecie. Polska zajmuje 3. miejsce na świecie, zaraz po Kanadzie i Niemczech, na liście największych światowych eksporterów pierników z dodatkiem imbiru i podobnych. Według danych Światowej Organizacji Handlu w 2022 r. Polska odpowiadała za 11 proc. światowego eksportu pierników.
Pierniczkowa historia. Jak powstał cudowny słodki przysmak
Wbrew pozorom to nie Toruń zasłynął jako jedno z pierwszych miast wyrabiających pierniki. Pierwszy znany przepis na piernik pochodzi z Grecji z około 2400 roku p.n.e. Według innych, historia piernika sięga roku 992 naszej ery, kiedy to ormiański mnich Grzegorz z Nikopolis miał nauczyć chrześcijańskich piekarzy we Francji jego wyrobu. Pierwsze wzmianki o pierniku na ziemiach polskich pochodzą z XV wieku. Sama nazwa nawiązuje do dawnego słowa „pierny” oznaczającego coś pieprznego.
Pierniki to bardzo trwałe słodycze. Swoją trwałość zawdzięczają z jednej strony dużemu udziałowi przypraw korzennych, a z drugiej swojej twardości i suchości. W zimnym i suchym miejscu dają się przechowywać nawet przez kilka miesięcy. Najtrwalsze są tzw. pierniki dojrzewające. Surowe ciasto na piernik należy zostawić po wymieszaniu w chłodnym miejscu, aby sfermentowało. W produkcji przemysłowej leżakowanie ciasta może trwać kilka tygodni, a ciasto na domowe pierniki wigilijne zaleca się zarabiać miesiąc wcześniej, zwyczajowo po andrzejkach. Używane przyprawy korzenne zależą od przepisu i regionalnych tradycji, są to m.in. cynamon, imbir, goździki, nasiona kolendry, kardamon, gałka muszkatołowa, anyż, anyż gwiaździsty, ziele angielskie i czarny pieprz. Pierniki sztukowe występują w formie mniejszych i większych ciastek, często ozdobnych, pokryte z wierzchu syropem cukrowym, lukrem, woskiem pszczelim, polewą kakaową lub czekoladą, zdobionych wzorami wykonanymi z glazury białkowej, lukru, marcepanu, kolorową posypką, bakaliami itp. Takie pierniki mogą zawierać nadzienie w postaci marmolady lub konfitury owocowej, migdałów, orzechów, owoców z syropu itp. Piernik to przede wszystkim symbol bogactwa ze względu na drogie przyprawy korzenne. Do dziś oznacza on dobrobyt i luksus oraz słodkie życie, dlatego pierniki w niektórych częściach Polski są jedną z dwunastu obowiązkowych potraw wigilijnych.
Polska piernikami stoi
Główny Urząd Statystyczny podaje, że w 2022 r. pierniki stanowiły około 1,8 proc. wartości polskiego eksportu wyrobów piekarniczych i ciastkarskich. Polska wyeksportowała 14,2 tys. ton pierników o wartości blisko 44 mln EUR. W ujęciu ilościowym było to o ponad 8 proc. więcej niż rok wcześniej, zaś w ujęciu wartościowym – o 24,5 proc. więcej niże przed rokiem. Pierniki, podobnie jak inne wyroby piekarnicze i cukiernicze, okazały się też odporne na skutki pandemii COVID-19. W porównaniu z 2019 r. nastąpił wzrost wolumenu sprzedaży tych produktów za granicę o 31 proc., a w ujęciu wartościowym aż o 55 proc. W ciągu dziesięciu miesięcy 2023 r. eksport tych wypieków był mniejszy w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. Wartość eksportu wyniosła 30,6 mln EUR i była niższa o 12,2 proc. niż rok wcześniej, zaś wolumen eksportu wyniósł 7,2 tys. ton i spadł o ok. 35 proc. w ciągu 12 miesięcy Wyniki eksportu tych wyrobów z pewnością poprawią się w okresie przedświątecznym (tj. listopad i grudzień), być może uda się nawet nadrobić spadek sprzedaży. W okresie od stycznia do października polskie pierniki zakupili odbiorcy z ponad 50 krajów. Do najważniejszych rynków zbytu należały kraje unijne, a wśród nich dominowały Niemcy (aż 57,2 proc. udziału w wartości polskiego eksportu tego rodzaju wyrobów), Czechy (5,3 proc.), Węgry (4,3 proc.) i Słowacja (4 proc.). Spośród krajów pozaunijnych największymi odbiorcami były: Rosja (8,6 proc.), Wielka Brytania (2,1 proc.) oraz USA (2 proc.). Wśród odbiorców znalazły się również niektóre kraje azjatyckie i z Bliskiego Wschodu.
na zdjęciu: pierniczki. fot. MOs810 - praca własna, CC BY-SA 4.0
Tomasz Wypych
Czytaj dalej:
Inne tematy w dziale Gospodarka
