Dyskusja o tym, czy oprócz medycyny konwencjonalnej warto i można stosować również alternatywne metody leczenia trwa od dawna. Zwolennicy i przeciwnicy mają setki dowodów na potwierdzenie swoich twierdzeń. Rozmawiają lekarze, pacjenci i ich rodziny. Teraz włączyły się dwie ważne instytucje.
Wlewy, dziwne "leki" i sposoby pod lupą Rzecznika Praw Pacjenta
W latach 2020-2023 Rzecznik Praw Pacjenta (RPP) wydał 50 decyzji uznających stosowanie praktyk naruszających zbiorowe prawo pacjentów do świadczeń zdrowotnych w zakresie stosowania produktów leczniczych, w tym leków i wlewów witaminowych, niezgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Zdaniem RPP oferowane przez niektóre podmioty lecznicze metody miały także charakter eksperymentalny, w żaden sposób niepotwierdzony naukowo. Na działania RPP zareagował Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców pisząc, że w związku z otrzymaniem niepokojących sygnałów wskazujących na bezpodstawne próby ograniczenia wolności działalności gospodarczej podjął interwencję w sprawie postępowań wszczynanych przez Rzecznika Praw Pacjenta przeciwko przedsiębiorcom prowadzącym działalność w branży tzw. medycyny komplementarnej. Zdaniem Rzecznika Przedsiębiorców medycyna komplementarna polega na stosowaniu metod leczniczych mających na celu uzupełnienie klasycznego procesu leczenia poprzez dodatkowe zabiegi, które potencjalnie mogą wpłynąć pozytywnie na zdrowie i szeroko pojętą jakość życia pacjenta. Terapie z zakresu medycyny komplementarnej są stosowane za granicą, m.in. w Niemczech.
Jednocześnie Rzecznik Przedsiębiorców przyznaje, że nie posiada kompetencji pozwalających na wydawanie opinii w zakresie zasadności stosowania określonych świadczeń zdrowotnych pod względem ich zgodności z wiedzą medyczną. Podkreśla jednak, że ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Przedsiębiorca może podejmować wszelkie działania, z wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa.
Czym jest medycyna komplementarna
Przypomnijmy, że nazwa medycyna komplementarna odnosi się do szerokiego zakresu praktyk zdrowotnych, które nie są częścią tradycji danego kraju ani medycyny konwencjonalnej oraz nie są zintegrowane z systemem opieki zdrowotnej. W niektórych krajach są stosowane zamiennie z medycyną tradycyjną. Osoby cierpiące na choroby przewlekłe np. nowotwór, jeśli rozważają, lub stosują terapię w ramach medycyny komplementarnej lub ludowej powinny skonsultować swoją decyzję z lekarzem, bo niektóre tego typu terapie mogą być szkodliwe dla zdrowia, a także wpływać na przebieg i efekt standardowego leczenia. Do najczystszych form medycyny komplementarnej należą akupunktura, hydroterapia, medycyna chińska i ziołolecznictwo.
Zagrożenie dla życia i zdrowia pacjentów
Odnosząc się do informacji Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców Rzecznik Praw Pacjenta wskazuje, że informacja ta nie uwzględnia wiedzy z zakresu funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, realizacji praw pacjenta i zasad medycyny opartej o dowody naukowe. Jednym z podstawowych praw pacjenta jest prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej. Udzielanie świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną jest obowiązkiem podmiotów wykonujących działalność leczniczą (szpitali, przychodni) i ma na celu zagwarantowanie pacjentom terapii zweryfikowanej w oparciu o dowody naukowe – a dzięki temu możliwie bezpiecznej oraz skutecznej. Zadaniem RPP jest ochrona praw pacjenta, a bezpieczeństwo pacjentów jest priorytetem.
RPP wytknął Rzecznikowi Małych i Średnich Przedsiębiorców pominięcie faktu, że działalność lecznicza, w ramach której działają przedsiębiorcy prowadzący działalność w branży tzw. medycyny komplementarnej, jest działalnością regulowaną i jej ograniczenia wynikają z przepisów ustawowych. Celem działalności leczniczej jest udzielanie świadczeń zdrowotnych. służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne, a świadczenia te muszą odpowiadać aktualnej wiedzy medycznej.
Przepisy prawa nie regulują odrębnie, nie rozgraniczają, terapii „podstawowych”, leczenia „uzupełniającego”, świadczeń „komplementarnych”. Każde świadczenie zdrowotne powinno spełniać wymóg zgodności z aktualnym stanem wiedzy medycznej – ich skuteczność i bezpieczeństwo musi wynikać z przeprowadzonych badań i mieć potwierdzenie w dowodach naukowych. Także lekarze, którzy udzielają tych świadczeń, są obowiązani do wykonywania zawodu zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej. Metody niepotwierdzone, które mogą przynieść potencjalne korzyści dla pacjentów, nie spełniają wymogu zgodności z aktualną wiedzą medyczną. Jeżeli dana metoda może mieć potencjał w leczeniu powinna być dalej weryfikowana w drodze odrębnych, specjalnie przewidzianych do tych celów procedur – badań klinicznych, eksperymentu medycznego. Tak też intepretują to sądy administracyjne. Wojewódzkim Sąd Administracyjny orzekł, że „skuteczność stosowanej przez skarżącego terapii nie zależy od oświadczeń pacjentów, wobec których była ona stosowana. Skuteczność terapii powinna być potwierdzona w przeprowadzonych badaniach klinicznych”.
Zdaniem RPP Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców podaje także nieprawdziwe informacje w zakresie skutków wydawanych przez Rzecznika Praw Pacjenta decyzji. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości RPP nie nakazuje natychmiastowego zamknięcia prowadzonej działalności pod rygorem dotkliwej kary finansowej, bo nie ma takich uprawnień. Nakazuje zaniechanie stosowania praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjentów i decyzja dotyczy tylko tego zakresu wykonywanej działalności.
W latach 2018-2023 RPP wszczął 962 postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjenta, wydał 934 decyzje; jedynie 3 decyzje zostały prawomocnie uchylone przez sądy administracyjne.
na zdjęciu: Masażysta podczas sesji w klinice. Zdjęcie: Ryutaro Tsukata/Pexels
SW
Czytaj dalej:
Inne tematy w dziale Rozmaitości
