W czasie pandemii, w niektórych szpitalach przymusowo rozdzielano matki od ich nowo narodzonych dzieci. Pojawiają się głosy, że takie działanie mogło być niezgodne z prawem. Sprawą zajął się Rzecznik Praw Pacjenta.
Matki i dzieci nielegalnie rozdzielone? RPP zabiera głos
Eksperci są zgodni, że pandemia COVID-19 była nie dającym się w takiej skali przewidzieć naturalnym eksperymentem, jakim została poddana ludzkość. Lekarze cały czas badają, jej wpływ wywarła na zdrowie, socjologowie analizują nasze zachowania w sytuacji globalnego kryzysu, a prawnicy zastanawiają się, czy wszystkie działania podejmowanie w pandemii były niezbędne i zgodne z przepisami.
Także polski Rzecznik Praw Pacjenta zadał pytanie, czy odgórna, przymusowa separacja noworodka od matki zakażonej lub podejrzanej o zakażenie wirusem SARS-CoV-2 narusza prawa pacjenta? Tak działo się w wielu szpitalach.
RPP: Matka powinna mieć kontakt z noworodkiem
- Zarówno nauka, jak i serce mówią jedno - pierwszy kontakt „skóra do skóry” między matką a dzieckiem to droga do zdrowego początku życia, która nie powinna być przerywana bez wyraźnej zgody matki. Należy w tym zakresie wskazać, że po porodzie, jeśli stan zdrowia matki na to pozwala, matka i dziecko powinny przebywać razem – uważa Bartłomiej Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta.
Dlatego właśnie wszystkie niezbędne zabiegi pielęgnacyjne i standardowe procedury wykonywane są u dziecka, po wcześniejszym przekazaniu informacji i uzyskaniu zgody, w obecności matki, w sali „matka z dzieckiem”. Taki standard organizacyjny opieki okołoporodowej został określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. RPP podkreśla, że szpitale postępowały zgodnie z zaleceniami dotyczącymi postępowania w przypadku noworodków matek zakażonych lub z podejrzeniem o zakażenie COVID-19, opracowanymi przez Konsultanta Krajowego w dziedzinie neonatologii oraz Prezesa Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego dotyczącymi oddzielenia dziecka od zakażonej matki.
Z jednej strona daje niezaprzeczalne korzyści, bo zmniejsza ryzyko zakażenia przez dziecka, z drugiej jednak może utrudnić nawiązanie ważnych dla dalszego rozwoju wzajemnych relacji pomiędzy matką a dzieckiem. RPP jest zdania, że decyzja o ewentualnej separacji matki od dziecka powinna być podjęta wyłącznie po uzyskaniu zgody matki, po wcześniejszym przekazaniu jej informacji dotyczących korzyści i zagrożeń. Istotne jest zrozumienie, że matka dziecka jest nie tylko pacjentką szpitala, ale także przedstawicielem ustawowym dziecka, który ma prawo wyrażania zgody na działania medyczne podejmowane wobec jej dziecka. Zdaniem RPP odgórna, przymusowa separacja matek zakażonych wirusem SARS-CoV-2 od ich nowo narodzonych dzieci, bez uwzględnienia decyzji matki, narusza zbiorowe prawa pacjentów.
Znany lekarz: Pandemia była czasem trudnych wyborów
- To dobrze, że Rzecznik Praw Pacjenta zajmuje się prawami, jakie przysługują choremu. Szczególnie jeśli chodzi o dzieci – mówi Salon24 dr Janusz Marek, lekarz rodzinny. – Warto jednak pamiętać o tym, że pandemia stawiała nas przed wyborami, który wcześniej nie musieliśmy dokonywać. Dzisiaj, z perspektywy krótkiego, ale jednak czasu można zastanawiać się nad tym, czy był tylko jeden model postępowania. Proszę jednak pamiętać o tym, że nadrzędnym zadaniem lekarza jest ratowanie zdrowia i życia. I w sytuacji, kiedy istniało zarażenia dziecka śmiertelnym wirusem ratowaliśmy najpierw potencjalne zagrożone życie.
W sprawie wypowiedział się także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który w pełni popierając stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta. Sąd wskazał, że: bezpośrednio po urodzeniu należy umożliwić dziecku nieprzerwany kontakt z matką „skóra do skóry”, trwający dwie godziny po porodzie. Pierwszy kontakt dziecka z mama po porodzie, czyli kontakt skóra do skóry, jest czymś niezwykle ważnym dla dziecka i matki, niosąc za sobą wiele zalet. Uznaje się powszechnie, że zmniejsza on poziom stresu u noworodka, zwiększa jego odporność, chroni przed wychłodzeniem. Kobiecie natomiast ułatwia poród łożyska, a także pozytywnie wpływa na laktację. Dlatego też realizacje powyższych standardów należy wpisać w realizacje prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej. Należy zgodzić się ze stanowiskiem Rzecznika i uznać za niezasadne i naruszające zbiorowe prawo pacjentów oddzielanie noworodków od matek na podstawie odgórnej decyzji, bez względu na wolę matki w tym zakresie.
Tomasz Wypych
Fot. Matka i noworodek, zdjęcie ilustracyjne. Źródło: Pixabay.com
Czytaj dalej:
Inne tematy w dziale Rozmaitości
