Wraz ze wzrostem liczby ludności na świecie wzrośnie popyt na żywność. Aby wyżywić rosnącą populację w ciągu ostatnich 50 lat, produkcja rolna wzrosła na całym świecie o 300 procent. Jednocześnie żywność jest tracona i marnowana na każdym etapie od produkcji, poprzez obsługę, transport, przechowywanie i dystrybucję, aż do wyrzucania ich przez ludzi, którzy najpierw ją kupili. Każdy mieszkaniec Ziemi marnuje 74 kg pożywienia rocznie.
Eksperci alarmują, że około 13 proc. światowej żywności jest tracona na etapie od zbiorów do sprzedaży detalicznej, a kolejne 17 proc. marnuje się w gospodarstwach domowych, usługach gastronomicznych i handlu detalicznym.
- Przyczyn marnotrawienia żywności jest wiele, w tym czynniki indywidualne, społeczne i społeczne. Dlatego ograniczenie marnotrawienia żywności wymaga środków na różnych poziomach oraz wspólnych i skoordynowanych działań przedsiębiorstw spożywczych i decydentów – wyjaśnia Robert van Otterdijk, specjalista FAO ds. przemysłu rolnego.
Każdy statystyczny człowiek marnuje 74 kg pożywienia rocznie
Według najnowszych danych Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska każdego roku wyrzucanych jest 931 mln ton żywności, z czego 570 milionów ton przypada na gospodarstwa domowe. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) osobiście każdy z nas marnuje średnio około 74 kg żywności rocznie.
Inne dane są jeszcze bardziej zatrważające, bo mówią o tym, że na świecie każdego roku marnujemy 1 mld 300 mln ton żywności, co stanowi ponad 30 procent całej produkowanej żywności na świecie. Najgorsze jest to, że prawie 70 proc. wyrzucanego jedzenia nadal nadaje się do spożycia. Unia Europejska wyrzuca więcej żywności niż importuje, około 155,5 mln ton jedzenia rocznie.
W Polsce co roku rocznie wyrzucamy ponad 5 mln ton jedzenia. Tylko za 1 proc. tego marnotrawstwa odpowiada gastronomia, a aż 60 proc. jedzenia trafiającego do kosza pochodzi z gospodarstw domowych. Największe straty żywności dotyczyły owoców i warzyw (32,7 proc.), następnie korzeni, bulw i roślin oleistych (12,6 proc.), a także mięsa i innych produktów zwierzęcych (12,4 proc.).
Takie dane nabierają jeszcze większego znaczenia, jeśli wziąć pod uwagę wyliczenia ONZ wskazujące na to, że w 2023 r. problem głodu dotyczył 783 mln osób na świecie, a w 2021 r. ponad 3,1 miliarda ludzi nie było stać na zdrową dietę.
Specjalny przewodnik dla konsumentów
Pomimo kampanii mających na celu podniesienie świadomości i edukowanie ludzi na temat tego problemu oraz wysiłków na rzecz jego rozwiązania, ilość żywności wyrzucanej w gospodarstwach domowych pozostaje wysoka. Dlatego FAO opracowała nawet specjalny przewodnik dla konsumentów, zawierający łatwe do wdrożenia wskazówki i zalecenia dotyczące zapobiegania marnotrawieniu żywności.
Zachęca w nim do prowadzenia przez tydzień dziennika marnotrawienia żywności, który jest również zawarty w przewodniku. Dziennik pomoże ocenić ilość zmarnowanej żywności i jej przyczyny. Następnie zalecenia są tak proste, jak sprawdzenie lodówki i spiżarni oraz sporządzenie listy zakupów przed zakupem żywności, aby uniknąć impulsywnych zakupów lub zakupu większej ilości żywności niż potrzeba. Ponadto podpowiedzi, że kupując łatwo psującą się żywność, taką jak owoce, warzywa i sałatki, lepiej to robić częściej, ale w mniejszych ilościach.
Zamieszanie co do dat „najlepiej spożyć przed" i „należy spożyć do" jest jedną z głównych przyczyn marnotrawienia żywności w gospodarstwach domowych. Przewodnik wyjaśnia również różne oznaczenia dat żywności. Żywność może być nadal bezpieczna do spożycia po dacie „najlepiej spożyć przed", podczas gdy data „należy spożyć do", która mówi, kiedy nie jest już bezpieczna do spożycia.
Jednakże, chociaż poprawa infrastruktury i regulacji ma kluczowe znaczenie, środki te będą działać tylko wtedy, gdy konsumenci zaangażują się na swoim poziomie i będą zaangażowani w zmianę swoich wzorców. Oszczędzanie i wykorzystywanie resztek żywności później jest skutecznym sposobem zapobiegania marnowaniu żywności. Na przykład dodanie starszego chleba do sałatki lub zupy, przetworzenie przejrzałych owoców na deser lub koktajl, wykorzystanie resztek kurczaka do zrobienia kanapki wymaga niewielkiego wysiłku, ale na dłuższą metę robi różnicę.
Tomasz Wypych
Czytaj także:
Inne tematy w dziale Rozmaitości
