Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają wnioski w sprawie nierównego traktowania funkcjonariuszy poszczególnych służb mundurowych po wprowadzeniu do polskiego systemu prawnego dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczących czasu pracy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów.
Funkcjonariusze nierówno traktowani? Różna długość urlopów
Wątpliwości funkcjonariuszy dotyczą prawa do skorzystania przez pracownika z czasu wolnego od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. Prawo do skorzystania z czasu wolnego od służby z powodu siły wyższej w wymiarze 2 dni albo 16 godzin z zachowaniem prawa do połowy uposażenia zostało wprowadzone dla funkcjonariuszy Służby Więziennej, Służby Celno-Skarbowej, Straży Marszałkowskiej oraz w ustawie o obronie Ojczyzny, ale funkcjonariuszom pozostałych służb mundurowych, w tym służb MSWiA, takie prawo nie przysługuje.
Z kolei prawo do uposażenia w wysokości 70 proc. za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje funkcjonariuszom Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa, Służby Więziennej, Krajowej Administracji Skarbowej, Straży Marszałkowskiej oraz żołnierzom zawodowym. Funkcjonariuszom tych służb przysługuje także prawo do bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze pięciu dni w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.
RPO interweniuje ws. skarg pracowników służb
Regulacje te w ogóle nie objęły funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Ich funkcjonariuszom nie przysługuje zatem ani prawo do czasu wolnego od służby z powodu działania siły wyższej, ani do urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni. Wynagrodzenie za okres urlopu rodzicielskiego dla funkcjonariuszy służb specjalnych przysługuje na starych zasadach, w wysokości 60/80 proc.
Zdaniem RPO można odnieść wrażenie, że zróżnicowanie to ma charakter przypadkowy i dlatego poprosił Kancelarię Prezesa Rady Ministrów o informacje, z jakiego powodu zdecydowano się na takie różnice, a także czy resorty sprawujące nadzór nad poszczególnymi formacjami rozważają, lub przygotowują, zmiany w tym zakresie.
KPRM: Praca w służbach specjalnych ma "swoisty charakter"
KPRM odpowiedziało, że stosunek służbowy w służbach specjalnych ma swoisty charakter, odróżniający go nie tylko od klasycznego stosunku pracy, ale także od stosunku służbowego funkcjonującego na podstawie przepisów prawa pracy, jak np. w przypadku służby cywilnej. Z uwagi na to przepisy dyrektywy nie mają zastosowania do służb specjalnych, a ich ewentualne uwzględnienie mogłoby zostać dokonane jedynie poprzez bezpośrednie zmiany w poszczególnych służbowych.
Ponadto ze względu na pełną dyspozycyjność funkcjonariuszy i potencjalną konieczność wykonywania zadań w nielimitowanym czasie w obecnej sytuacji nie jest zasadne włączanie dodatkowych przepisów potencjalnie ograniczających możliwość pełnienia tak uwarunkowanej służby. Takie stanowisko podziela także Trybunał Konstytucyjny, który orzekł m.in. że „pełna dyspozycyjność i zależność od władzy służbowej, wykonywanie zadań w nielimitowanym czasie pracy i trudnych warunkach, związanych nierzadko z bezpośrednim narażeniem życia i zdrowia w czasie udziału w obronie kraju lub gwarantowania bezpieczeństwa obywateli”.
Tomasz Wypych
Źródło zdjęcia: Policja. Polskie służby. Zdjęcie przykładowe. Fot. Pixabay.com
Czytaj dalej:
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
