Sejm uchwalił nowelizację ustawy o emeryturach pomostowych uchylającą wygasający charakter tego świadczenia. W ustawie zawarte zostały przepisy dotyczące wzmocnienia ochrony prawnej pracowników. Ta sprawa budzi sporo kontrowersji.
Nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych
Zapisy nowelizacji wypełniają jeden z punktów porozumienia rządu ze związkowcami z NSZZ "Solidarność" z 7 czerwca br.
Obecnie emerytury pomostowe przysługują tylko tym osobom, które przed 1 stycznia 1999 r. wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. To oznacza, że emerytury pomostowe mają charakter wygasający. Nowelizacja to znosi. Teraz nawet jeśli ktoś podjął (lub podejmie) pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 1999 r., będzie mógł przejść na emeryturę pomostową – oczywiście o ile spełni pozostałe warunki. Chodzi o m.in. zawody wykonywane na wodzie lub pod wodą, pod ziemią, a także w powietrzu i w warunkach gorącego oraz zimnego mikroklimatu.
Dodatkowe warunki to minimalny czas pracy w trudnych warunkach lub o szczególnym charakterze (minimum 15 lat), określony minimalny staż ubezpieczeniowy (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn), czy ukończenie określonego wieku (55 lat dla kobiet i 60 dla mężczyzn). Oprócz tego osoba chcąca skorzystać z emerytury pomostowej musi udowodnić, że pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymienione w ustawie o emeryturach pomostowych, wykonywała jeszcze po 31 grudnia 2008 r.
Kolejnym rozwiązaniem zawartym w nowelizacji jest wyłączenie dodatku za szczególne warunki pracy z płacy minimalnej. Koszt wprowadzenia tego rozwiązania to ok. 42 mln zł. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, do ustalania wysokości minimalnego wynagrodzenia nie wlicza się już dodatku za pracę w nadgodzinach, nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalnej i rentowej, dodatku za pracę w nocy i dodatku stażowego.
Pracodawca zapłaci zwolnionemu pracownikowi
Te przepisy nie budzą wątpliwości. Ustawa wprowadza też regulacje dotyczące zabezpieczenia w sprawach z zakresu prawa pracy - znacząco wzmacnia ochronę prawną związkowców. Pracownik będzie chroniony przed zwolnieniem z pracy bardziej niż obecnie.
Co to oznacza w praktyce? Jeśli pracownik zwolniony z pracy pójdzie do sądu, a ten uzna wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne lub przywróci pracownika do pracy, to sąd w wyroku będzie musiał obligatoryjnie nałożyć na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia go do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Obecnie sąd pracy może, ale nie musi nakładać na pracodawcę tego typu obowiązku, mając na uwadze całokształt okoliczności w danej sprawie. Zwolniony wcześniej pracownik będzie więc mógł pobierać wszelkie świadczenia nawet przez 3 lata, bo zwykle tyle trwają łącznie procesy przed dwiema instancjami w Polsce.
Jak zauważa money.pl, ustawodawca nie przewidział wielu sytuacji. Przykładowo, sąd drugiej instancji może zmienić wyrok sądu pierwszej instancji, uznając, że roszczenie pracownika było w całości bezzasadne i oddalić jego roszczenie o przywrócenie do pracy. Kto wtedy zwróci pracodawcy koszty związane z przymusowym zatrudnieniem zwolnionego pracownika? Nie wiadomo. Brak również informacji, od kiedy mają obowiązywać nowe przepisy - czy po wejściu ustawy w życie, czy obejmą już toczące się przezd sądami postępowania.
- Dzisiaj pracodawca zwalnia bezprawnie działacza związkowego, sprawa idzie do sądu, toczy się długo, a człowiek zostaje bez środków do życia. Po zmianach pracownik będzie otrzymywał wynagrodzenie do momentu rozstrzygnięcia sądowego tak, żeby nie pozostawał bez środków do życia - tłumaczył wiceminister rodziny i polityki społecznej Stanisław Szwed podczas prac w komisjach sejmowych nad projektem nowelizacji ustawy o emeryturach pomostowych.
Trudniej będzie zwolnić pracownika
W projekcie ustawy znalazł się też drugi przepis, który dotyczy bardzo szerokiej grupy pracowników, takich jak: działacze związkowi, kobiety w ciąży, pracownicy korzystający z urlopów rodzicielskich czy wychowawczych, pracownicy w wieku przedemerytalnym, pracownicy korzystający z urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, posłowie, senatorowie i inni.
Wobec tej kategorii pracowników w projekcie proponuje się nowe brzmienie art. 755(5) Kodeksu postępowania cywilnego, tak aby mogli oni na każdym etapie sprawy skutecznie dochodzić przed sądem pracy przywrócenia ich do pracy, a samo wypowiedzenie umowy przez pracodawcę było bezskuteczne - informuje money.pl.
Nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych trafi teraz do Senatu. Jeśli zostanie przegłosowana, przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2024 roku.
ja
(Zdjęcie: Na mocy nowych przepisów pracownik zyska dodatkową ochronę, fot. Canva)
Czytaj także:
Inne tematy w dziale Polityka
