W ubiegłym roku prawie trzy czwarte polskich firm podniosło ceny. W tym roku planuje to zrobić tylko jedna trzecia.
Polski Instytut Ekonomiczny opublikował Raport „Marże w polskich przedsiębiorstwach w 2022 r.”, w którym podsumował politykę cenową krajowych firm w ubiegłym roku.
Inflacja daje w kość przedsiębiorcom
Z badania wynika, że w 2022 r. rosły przychody firm, ale jednocześnie rosły też koszty, co przełożyło się na spadek rentowności w większości branż. Prawie 75 proc. badanych firm deklaruje, że w ubiegłym roku podniosło ceny swoich produktów i usług, przede wszystkim z powodu rosnących cen energii, surowców i kosztów pracy. Dokładnie 40 proc. badanych przedsiębiorstw podniosła marże w 2022 r., a co trzecia zapowiedziała podwyżkę również w 2023, co może przełożyć się na wzrost cen. Jednocześnie co piąta firma obniżyła marżę w 2022 r., a 14 proc. zapowiedziało, że zrobi to w 2023 r. Firmy, które obniżyły marże zauważyły pozytywne i negatywne skutki tej decyzji: wzrost wielkości i wartości sprzedaży, ale również spadek rentowności i poziomu nakładów inwestycyjnych.
Pomimo lepszych wyników finansowych pogorszyły się ich wskaźniki ekonomiczno-finansowe firm. Rosnącym przychodom towarzyszył wzrost kosztów, co przełożyło się na spadek rentowności w większości branż. Wskaźnik rentowności dla średnich i dużych przedsiębiorstw spadł z 5,6 proc. w 2021 r. do 5proc. w 2022 r. Rentowność wzrosła jedynie w przedsiębiorstwach zajmujących się górnictwem i wydobywaniem, zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi, działającymi w edukacji oraz w kulturze, rozrywce i rekreacji.
3/4 firm podniosło ceny w 2022
Prawie 75 proc. firm podniosła ceny swoich produktów i usług w 2022 r. – niezależnie od tego, czy w tym samym czasie zmieniały się ich marże. 82 proc. przedsiębiorstw ze wzrostem marż i 66 proc. ze spadkiem marż cen podnosiło ceny. Najczęściej wskazywanym powodem (84 proc. ankietowanych) był wzrost kosztów surowców, półproduktów oraz komponentów potrzebnych do wytworzenia produktów lub usług, potem wzrost cen energii elektrycznej, cieplnej czy gazu (68 proc) i wzrost kosztów pracy (63 proc.).
- Trzy najczęstsze czynniki, jakimi tłumaczą wzrost cen przedsiębiorcy to wyższe koszty surowców potrzebnych do wytwarzania produktów lub usług, droższa energia i wzrost kosztów pracy. Co piąta firma wskazywała na przyzwolenie społeczne na podnoszenie cen, co widać zwłaszcza w popandemicznej sytuacji w branży hotelarskiej i gastronomicznej – mówi Katarzyna Dębkowska, kierownik zespołu foresightu gospodarczego.
W 2022 r. marże podniosło 40 proc. firm, w 2021 roku takich firm było 30 proc. Wśród tych, które podniosły swoje ceny, 48 proc. podniosła również marże, 29 proc. pozostawiło je bez zmian, a 19 proc. obniżyło. Spadek marż w 2022 r. zadeklarowało 21 proc. ankietowanych, a brak zmian w marżach dotyczy 34 proc.
Marże najczęściej podnosiły firmy mikro (44 proc. ) i małe (38 proc.). Jeśli chodzi o branże, marże podniosło 50 proc. firm działających w gastronomii i zakwaterowania, 45 proc. zajmujących się przetwórstwem przemysłowym i 44 proc. zajmujących się budownictwem. Niezależnie od tego, czy firma notowała wzrost, spadek, czy brak zmian w wysokości marż, to wzrost cen był czynnikiem kształtującym marże. Kolejnymi były redukcja kosztów i poszukiwanie tańszych dostawców.
Obniżki marż
- Wysokość marży nie jest jedynie efektem wzrostu kosztów funkcjonowania firmy, zerwania łańcuchów dostaw, czy spadku konsumpcji, ale również pochodną decyzji biznesowych. Badanie pokazało, że firmy za rzadko sięgają po bardziej zaawansowane sposoby kształtowania marż takie, jak rozwój marek własnych, czy inwestycje w nowe technologię. Firmy, które obniżyły marże wykazywały przy tym większą aktywność w poszukiwaniu innych sposobów kształtowania marż niż podnoszenie cen. Firmy, które obniżył marże częściej redukowały koszty przedsiębiorstwa, zmieniały dostawców towarów lub ofertę asortymentową – zaznacza Katarzyna Dębkowska.
Fot. ilustracyjna/Pixabay
Tomasz Wypych
Inne tematy w dziale Gospodarka
