Sąd Najwyższy oddalając jedną ze skarg nadzwyczajnych dotyczącą kredytu frankowego orzekł, że "ochrona konsumenta nie ma charakteru nieograniczonego a sam fakt, że stronie przysługuje status konsumenta, nie oznacza, iż w jej sprawie nie może zapaść niekorzystne dla niej rozstrzygnięcie".
Uzasadnienie Sądu Najwyższego
— Konsument w dalszym ciągu pozostaje bowiem stroną stosunku prawnego i nie jest zwolniony z obowiązku przestrzegania prawa. Wydając rozstrzygnięcie, w której jedną ze stron jest konsument, sąd nie może równocześnie pomijać interesu drugiej strony — zaznaczono w uzasadnieniu tego orzeczenia, które zamieszczono na stronie SN.
Orzeczenie SN zapadło po rozpoznaniu skargi nadzwyczajnej Prokuratora Generalnego na wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z grudnia 2019 r. Sprawa dotyczyła kredytu mieszkaniowego udzielonego kobiecie w wysokości blisko 193 tys. franków szwajcarskich.
Krakowski sąd oddalił apelację
W 2019 roku krakowski sąd apelacyjny oddalił apelację kobiety od niekorzystnego wyroku sądu I instancji.
— W sytuacji, gdy pozwana sama złożyła dyspozycję wypłaty kredytu w PLN, przyjęła samodzielnie na siebie ryzyko kursowe związane z przewalutowaniem — uznał m.in. ten sąd.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Krakowie część regulacji zawartych w umowie była nieważna, czyli miała charakter abuzywny, jednak nie mogła mieć wpływu na ustalenie sytuacji pozwanej. Przyczyną wypowiedzenia umowy było bowiem zaprzestanie wpłacania przez pozwaną kolejnych rat kredytu.
Skarga nadzwyczajna Prokuratora Generalnego
Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro w grudniu 2021 roku wniósł w tej sprawie skargę nadzwyczajną. Zawnioskował o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Krakowie. Zdaniem PG "umowa kredytu, z której powód wyprowadził żądanie zapłaty, była umową co najmniej częściowo nieważną", która opierała się o liczne klauzule abuzywne, dotyczące przeliczenia kwoty kredytu według kursu franka, co powodowało także "błąd w wyliczeniu rzekomego roszczenia".
— Celem umowy kredytu nie może być bowiem nadmierne wzbogacenie po stronie kredytodawcy i faktyczne doprowadzenie kredytobiorcy do pozbawienia go jakiejkolwiek możliwości spłaty zadłużenia — zaznaczał Prokurator Generalny. Jednocześnie wskazywał, że "przy ocenie ważności umowy istotnym jest nie interes banku, a interes konsumenta".
Klauzule abuzywne a nieważność umowy
Jednak Sąd Najwyższy stwierdził, że "okoliczność wystąpienia w umowie klauzul abuzywnych nie czyni automatycznie nieważną całej umowy".
— Sąd badający daną sprawę jest zobowiązany do zweryfikowania, czy w związku z wyeliminowaniem ich z treści umowy możliwe jest dalsze dochodzenie zgłoszonych roszczeń — dodał.
Zdaniem SN krakowski sąd "nie dopuścił się w tym zakresie stawianych w skardze nadzwyczajnej uchybień" i "orzekając w granicach przysługującej mu swobody, dokonał zarówno oceny wpływu klauzul abuzywnych na ważność umowy kredytu, jak też znaczenia okoliczności w postaci zaprzestania spłaty rat kredytu przez pozwaną na jej sytuację prawną".
"Skarga dotyczyła sytuacji prawnej konsumenta"
Jak przyznano w uzasadnieniu orzeczenia SN, wprawdzie "skarga nadzwyczajna dotyczyła sytuacji prawnej konsumenta – podmiotu, któremu jako słabszej stronie stosunku cywilnoprawnego, przysługuje szczególny rodzaj ochrony".
— Jednocześnie podkreślono jednak, że ochrona ta nie ma charakteru nieograniczonego, a sam fakt, że stronie przysługuje status konsumenta, nie oznacza, iż w jej sprawie nie może zapaść niekorzystne dla niej rozstrzygnięcie — poinformowano w komunikacie dotyczącym tego orzeczenia.
Jak dodano w całej sprawie "konsument w dalszym ciągu pozostaje bowiem stroną stosunku prawnego i nie jest zwolniony z obowiązku przestrzegania prawa".
— Wydając rozstrzygnięcie, w której jedną ze stron jest konsument, sąd nie może równocześnie pomijać interesu drugiej strony — zaznaczył Sąd Najwyższy.
Orzeczenie oddalające skargę nadzwyczajną zapadło w tym tygodniu w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w składzie dwojga sędziów SN oraz ławnika. Składowi przewodniczyła prezes tej izby Joanna Lemańska, a jej sprawozdawcą był sędzia Krzysztof Wiak.
RB
(na zdjęciu: budynek Sądu Najwyższego w Warszawie / źródło: PAP)
Czytaj dalej:
Inne tematy w dziale Gospodarka
