Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. Ekspertka o specyficznym rodzaju zaburzeń

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na depresję choruje 280 mln ludzi na świecie (około 3,8 proc. populacji). Dotyka ona 5,0 proc. osób dorosłych i 5,7 proc. ludzi w wieku co najmniej 60 lat. I coraz częściej zdarza się nawet u dzieci i nastolatków.

Z danych WHO wynika, że w 2020 r. depresja była drugą najczęściej występującą chorobą na świecie. Ponieważ wykrywana jest ona coraz częściej, we wszystkich grupach wiekowych, do 2030 r. może to być najczęściej występujące schorzenie.

Przyczyniają się do tego stresy i wyzwania współczesnego świata, z którymi nie wszyscy sobie radzą. Powodem mogą być też coraz liczniejsze niepokoje na świecie, związane z terroryzmem, pandemią, kryzysem gospodarczym oraz wojną. Według Światowej Organizacji Zdrowia, aż 22 proc. osób, które doświadczyły wojny lub innego konfliktu zbrojnego w ciągu ostatnich 10 lat, będzie cierpiało z powodu depresji.

Choroba ta ma różne oblicza. Objawia się nie tylko uporczywym smutkiem, z którym zwykle jest kojarzona, czy brakiem zainteresowania czynnościami, które sprawiały nam najwięcej przyjemności. Jednym z najczęstszych jej objawów jest brak energii (napędu) oraz zaburzenia snu i ospałość, a także niepokój, poczucie winy, utrata poczucia własnej wartości, a nawet - sensu istnienia.

Chorego mogą prześladować myśli samobójcze, czasami doprowadzające do prób samobójczych i samobójstwa. WHO ocenia, że co roku ponad 700 tys. osób na całym świecie popełnia samobójstwo. Zdarza się to w przypadku osób w każdym wieku. W grupie wiekowej 15-29 lat jest to aż czwarta najczęstsza przyczyna śmierci, bo ludzie młodzi na ogół nie chorują na poważne choroby. Częściej ulegają wypadkom lub – odbierają sobie życie. 

Wzrost objawów depresji u dzieci i nastolatków 

Depresja zaburza codzienne funkcjonowanie, nierzadko wyklucza z życia zawodowego, staje się przyczyną rozpadu związków i kryzysów rodzinnych. A gdy ktoś zaczyna chorować w rodzinie, zaburzone zostaje również życie jego najbliższych.

– Depresja jest ściśle związana z utratą i nie mówimy tu tylko o utracie obiektu uczuć. Może być żałobą po samym sobie, po tym jakim się było kiedyś, po wyznaczonych celach, które są już niemożliwe do osiągnięcia, po możliwościach, których już nie ma, po obrazie samego siebie, do którego było się przywiązanym. Kiedy okazuje się, że jesteśmy bezsilni w odzyskaniu utraconej osoby czy wartości, zaczynamy popadać w depresję – tłumaczy Joanna Chatizow, prezes Stowarzyszenia Aktywnie Przeciwko Depresji.

Niepokojący jest wzrost objawów depresji wśród dzieci i nastolatków. Według Forum Przeciw Depresji w 2022 r. 1 proc. dzieci przedszkolnych powyżej drugiego i trzeciego roku życia cierpiało na kliniczną depresję, a także 2 proc. w grupie 6-12 lat oraz aż do 20 proc. w grupie starszych nastolatków.

Komenda Główna Policji poinformowała, że w 2021 r. prawie o jedną piątą wzrosła liczba prób samobójczych. Wśród dzieci i nastolatków od 7 do 18 roku życia było ich wtedy 1339. W 2022 r. odnotowano 2031 prób samobójczych, z czego 150 zakończyło się zgonem.

Depresja maskowana. Jej objawy mogą sugerować inną

chorobę 

Jednym z rodzajów depresji jest depresja maskowana, trudna do wychwycenia, ze względu na objawy mogące sugerować inną chorobę

– Mało się mówi o depresji maskowanej, a jest to specyficzny rodzaj zaburzeń depresyjnych, które dają mało charakterystyczne objawy, różniące się od klasycznych rodzajów tej choroby. Mogą to być różnego rodzaju bóle, lęki, fobie, natręctwa, problemy z układem krążenia, zaburzenia odżywiania, czy nawet skłonności do używek – wymienia psycholog ze Szpitala Miejskiego nr 4 w Gliwicach Justyna Soroka.

Jak zaznaczyła, z powodu nieswoistych objawów, depresja maskowana mylona jest ze schorzeniami somatycznymi, czyli zaburzeniami mającymi bezpośredni związek z problemami natury psychicznej. – Depresję maskowaną można nazwać podstępnym wrogiem - paradoks polega na tym, że jest to jakby depresja bez depresji, czyli problemy emocjonalne nie wysuwają się na pierwszy plan – zobrazowała.

Wskazała, że są różne powody, dla których może dojść do pojawienia się tego rodzaju depresji, nie zostały one jednak określone dokładnie. Specjaliści zgadzają się jednak, że taka depresja może być uwarunkowana predyspozycjami osobowościowymi. Szczególnie często dotyka to perfekcjonistów, a także osoby, mające problemy z wyrażaniem emocji.

Depresja maskowana trudna do zdiagnozowania 

Z tej przyczyny tym trudniej zdiagnozować depresję maskowaną. Objawy pojawiają się np. po dniu pracy w domu, po wypełnieniu obowiązków. – Normalnie funkcjonujemy, chodzimy do pracy, mamy życie towarzyskie – nawet osoby, które widzą nas z zewnątrz codziennie, nie są w stanie określić, że mamy jakiś problem; co dopiero, jeśli mówimy o zaburzeniu – podkreśliła Soroka.

– Zaburzenia pojawiają się, jeżeli mamy tak naprawdę spokój, odpoczywamy – wtedy tak naprawdę zaczyna nas boleć w klatce piersiowej, czy mamy trudności z jedzeniem, ze snem - dopiero wtedy zaczynamy dostrzegać te wszystkie objawy, które są mylone z typowymi objawami somatycznymi – powtórzyła.

W takich przypadkach należy pomyśleć o wizycie u psychologa: być może zauważone trudności mają podłoże zewnętrzne, co specjalista zdoła zweryfikować. Można również skorzystać z pomocy psychiatry. Jednocześnie tym bardziej należy zadbać o prawidłowy sen, o odpoczynek. Niektórzy sugerują też spróbowania technik relaksacyjnych np. oddechowych.

Specjalistka z gliwickiego szpitala zastrzegła, że depresja maskowana jest rodzajem depresji, który nie jest wyróżniany przez systemy klasyfikacyjne jako odrębny podtyp. Określenie "maskowana" oznacza, że faktyczny problem, jakim jest depresja, ukrywa się za objawami wskazującymi na inną chorobę.

UWAGA! Jeśli jesteś w kryzysie, depresji, masz problemy, skontaktuj się z osobami, które mogą pomóc. Możesz to zrobić np. dzwoniąc na bezpłatny numer 116 123.

MP

Czytaj dalej: