To, czy zostawiać selekcjonera jest sprawą drugorzędną. O reprezentacji bez emocji

Nie, nie będzie zbyt wiele o premiach, z których rząd na szczęście się wycofał – o tym już komentatorzy sportowi i niesportowi napisali i powiedzieli wszystko. Od siebie mogę jedynie napisać, że sam pomysł dania premii za wykonanie zadania (pomijając sam absurd przekazania pieniędzy podatników zawodowym sportowcom) to jak danie rządowej kasy kierowcy za to, że wsiadł trzeźwy do samochodu, lekarzowi, że zbadał pacjenta nie chcąc za to łapówki, albo nauczycielowi, że poprowadził lekcję. A właśnie tak bez emocji i na chłodno należy ocenić start Biało-Czerwonych na katarskich mistrzostwach świata.

Polecamy:

Trójkowy student

Zadanie Polacy wykonali. Jak student, który zdaje ciężki egzamin. Ale nie na piątkę, czy mocną czwórkę, ale trójkę. A od tego, w którym jesteśmy obozie – miłośników stylu, czy pamiętających 36 lat klęsk – zależy, czy będzie to trója z minusem, czy plusem. Ale fakt jest jasny – zadanie wykonane. Awans po 36 latach jest. W kiepskim stylu w grupie i niezłym w 1/8 finału. Niektórzy znajomi źle zrozumieli mój tekst w obronie Polaków po Argentynie – chodziło mi nie o zachwycanie się grą, a o nie uleganie durnym emocjom, popadanie ze skrajności w skrajność, od „zdobędziemy puchar” po „nie nadajemy się do niczego”. Drużyna Michniewicza to kadra na miarę naszych możliwości. Niestety po aferze premiowej analogie do „Misia” Barei są jak najbardziej uzasadnione. Ale czysto piłkarsko osiągnęli wynik, do jakiego byli zdolni.

Niedosyt to był, ale sześć lat temu

Patrząc całkiem na chłodno i bez emocji – nie można mówić nawet o niedosycie. Bo niedosyt to był, ale w 2016 roku, gdy kadra Adama Nawałki dotarła do ćwierćfinału Mistrzostw Europy. Mogła odpaść wcześniej, bo ze Szwajcarią wygrała jedynie karnymi. Ale też tylko karnymi przegrała z późniejszym mistrzem – Portugalią. A w półfinale rywalem byłaby zmęczona Walia. Tam mógł być nawet srebrny medal. W Katarze szans na to nie było żadnych.

Można gdybać, że jakby Lewandowski trafił karnego z Meksykiem, z Arabią Polacy wygraliby wyżej, to może wyprzedziliby Argentynę i grali z Australią. Nawet jeśli, w co wątpię, to tej Australii wcale nie musieliby przejść. A w ćwierćfinale nie mieliby szans z Holendrami. Po prostu takie są możliwości tej kadry na dzień dzisiejszy. Wyjście z grupy z czterema punktami i odpadnięcie z obrońcą tytułu po niezłym meczu – to wynik przyzwoity. Ale oczywiście nie żaden sukces. To tylko i aż wykonanie zadania.

Sprawa czwartorzędna

Przy okazji są oczywiście pytania o przyszłość Czesława Michniewicza. Patrząc na dyskusję na ten temat, dziennikarze sportowi są w tej kwestii podzieleni niczym publicyści sprzyjający poszczególnym partiom politycznym. Tymczasem sprawa pozostania, bądź nie selekcjonera na stanowisku jest sprawą czwartorzędną. Liczą się kwestie systemowe. I wcale nie chodzi o mityczne szkolenie młodzieży. Szkolenie leżało, a jakoś nad Wisłą wyszkolili się Lewandowski, Zieliński, Moder, czy Milik. Bardziej chodzi o system zarządzania kadrą. Wielu Polaków zupełnie bez sensu cieszyło się z porażki Niemców na MŚ.

Nasi zachodni sąsiedzi zagrali trzeci z rzędu słaby turniej, drugi z rzędu fatalny mundial. Ale nie oszukujmy się – u nich piłka stoi i tak na wyższym poziomie, możemy się założyć, że za dwa lata będą w czołówce rozgrywanych w ich kraju mistrzostw Europy. Reprezentacja ta zdobyła cztery tytuły mistrza Świata, trzy mistrza Europy. Wiele medali. W przeciągu stu lat mieli niewielu selekcjonerów.

Niezrealizowane pomysły

Hansi Flick jest selekcjonerem nr jedenaście licząc od czasów Republiki Weimarskiej, a więc od stu lat. A Czesław Michniewicz też jest jedenastym selekcjonerem, ale w tym stuleciu. Dwudziestym drugim od czasu Kazimierza Górskiego (nie licząc selekcjonerów tymczasowych). Dziennikarze sportowi podają przykład Szwajcarii, która na turniejach z grupy wychodzi regularnie. Tam w XXI wieku było opiekunów kadry raptem czterech. Ale jeszcze ważniejszą kwestią jest system, klucz, z jakiego tam trenerzy są dobierani.

W Polsce jest jedna prawidłowość od lat – przyzwoite wyniki osiągali zazwyczaj ci selekcjonerzy, którzy mieli doświadczenie reprezentacyjne, np. byli w kadrze asystentami, prowadzili młodzieżówkę. Szkoleniowcy klubowi, jak Franciszek Smuda, czy Waldemar Fornalik, polegli. Jest druga kwestia – gdy selekcjonerem został Holender Leo Beenhakker, dobrano mu polskich asystentów. Kilku trenerów, którzy mieli być jego następcami. Ale po odejściu Leo (rok 2009) w PZPN zwyciężyła frakcja przeciwna zagranicznym koncepcjom. Trenerami zostawali Smuda i Fornalik. Po asystenta Beenhakkera sięgnięto dopiero w 2013 roku.

CIĄG DALSZY NA NASTĘPNEJ STRONIE

Czytaj dalej:

Kluczowe stworzenie systemu

Selekcjonerem został były asystent Holendra, Adam Nawałka i kadra osiągnęła najlepsze wyniki od lat. Dlatego dziś nie jest najważniejsze, czy Michniewicz zostanie, czy nie. Kluczowe jest określenie jak reprezentacja ma grać. Z jakiego klucza wybranych będzie kolejnych kilku selekcjonerów. Najlepsi szkoleniowcy klubowi w Polsce powinni też zostać asystentami selekcjonera, choćby z doskoku. Tak, by uczyć się piłki reprezentacyjnej, która od klubowej różni się diametralnie.

Na przykład – PZPN decyduje się przedłużyć kontrakt z Michniewiczem. Określa przy okazji styl w jakim zespół ma grać (jak pisaliśmy, defensywny też może być widowiskowy). I dobiera pięciu potencjalnych następców spośród trenerów klubowych, którzy biorą udział w konsultacjach kadry itd. Może być nawet jasno określone, że trener prowadzi drużynę na przykład do turnieju 2026 roku, a po nim następcą zostaje inny szkoleniowiec i człowiek ten już na dwa lata przed objęciem funkcji dostaje do prowadzenia kadrę młodzieżową.

Pominięcie przed laty Kasperczaka kompromitacją

Taka sama zasada powinna obowiązywać przy wyborze selekcjonera zza granicy. Jeśli zatrudniać, to fachowca. I nie nawet wybitnego trenera klubowego, ale takiego, który prowadził z sukcesami jakąś reprezentację. I do takiego fachowca należałoby dobrać (jak za Beenhakkera) kilku polskich asystentów (następców). Tak na marginesie – wielką zbrodnią na polskiej piłce było niewykorzystanie dorobku Henryka Kasperczaka.

Ten niegdyś świetny polski piłkarz był potem wybitnym trenerem. Trenował z sukcesami kluby w lidze francuskiej, a więc jednej z najlepszych pięciu lig w Europie. Prowadził kilka afrykańskich reprezentacji, z którymi osiągał wielkie sukcesy (medale w Pucharze Narodów Afryki). A potem prowadził z sukcesami polskie kluby. Dziś jest na emeryturze, ale warto z jego przykładu wyciągać wnioski – nie zawsze musimy być skazani na wybór między „polską myślą szkoleniową” czyli PRL-em bis, a drogim fachowcem zza granicy. Są jeszcze nasi rodacy, którzy osiągnęli jakieś sukcesy na Zachodzie, uczyli się tam zawodu, mają warsztat, by dobrze pokierować reprezentacją.

Emocjonalne rozedrganie

Media społecznościowe po turniejach najczęściej zupełnie nieudanych, udanych średnio jak obecny, a nawet całkiem przyzwoitych jak we Francji sprzed sześciu lat roją się od komentarzy wzywających do likwidacji reprezentacji, powoływania do zespołu wyłącznie zawodników z polskiej ligi (sic!) a w najlepszym razie do radykalnego odmłodzenia kadry. Pal sześć, jeśli takie postulaty zgłaszają ludzie na piłce się nie znający, lub sfrustrowani kibice. Gorzej, jeśli pod wpływem emocji decyzje podejmuje PZPN.

Tymczasem wszystkie drużyny, które odnoszą jakieś sukcesy, robią postęp, osiągają to dzięki ciężkiej pracy u podstaw i działaniom systemowym. Na emocjonalnym rozedrganiu i histerii sukcesów nie osiągnie nikt. Czemu o tym piszę, skoro piłka nożna to najważniejsza spośród nieważnych rzeczy? Problem w tym, że skrajne emocje i histeria, podejmowanie decyzji ad hoc, pod wpływem impulsu, są u nas typowe dla wielu dziedzin życia także dużo bardziej istotnych. To nie prowadzi do niczego dobrego. A piłka jest tylko jaskrawym przykładem.

Przemysław Harczuk

Premii dla piłkarzy po mundialu nie będzie. Nowe doniesienia

Lepiej awansować jak Polska, niż odpaść w stylu Hajty. Futbolowa histeria