Co 3 sekundy u kogoś na świecie rozwija się demencja. O sekundę szybciej niż działo się to w 2015 roku. Prognozy wskazują, że do 2050 r. liczba chorych na różne postacie demencji na świecie przekroczy 139 mln, co oznacza wzrost o 300%. W Polsce już teraz ponad 700 tys. osób cierpi na demencje, z czego u połowy zdiagnozowano „Alzheimera”. Dzisiaj obchodzimy ustanowiony w 1999 roku Światowy Dzień Choroby Alzheimera.
Światowy Dzień Choroby Alzheimera
Chorobę po raz pierwszy opisał w 1906 roku Alois Alzheimer, niemiecki psychiatra i neuropatolog, który powiązał otępienie z charakterystycznymi zmianami patologicznymi w mózgu. Jest ona rodzajem otępienia spowodowanego uszkodzeniem mózgu i jednocześnie najczęstszą przyczyną otępienia w wieku podeszłym. Dzisiaj cierpi na nią od 15 do 21 milionów ludzi na całym świecie. Najważniejszą przyczyna choroby jest to, że po prostu coraz dłużej żyjemy. Społeczeństwa, zwłaszcza krajów rozwiniętych, starzeją się, rośnie więc liczba chorych. W grupie wiekowej około 60 roku życia częstość zachorowania określa się na 2%, po 65 roku życia wynosi ona już 10 %., by bliżej 80 roku życia osiągnąć aż 50 proc. Wprawdzie choroba najczęściej występuje u osób powyżej 65 roku życia, ale coraz częściej dotyka także młodych ludzi. Ta wyniszczająca choroba w zależności od momentu rozpoznania trwa na ogół od 2 do 20 lat.
Choroba Alzheimera jest nieuleczalna i to pomimo tego, że od lat prowadzone są badania, na które przeznacza się znaczące środki. Dotąd nie udało się opracować skutecznego leczenia, które w realny sposób zapobiegałoby przynajmniej rozwojowi choroby. Można go tylko opóźniać i łagodzić objawy, zwłaszcza stany lękowe, depresję, psychozy, nadmierne pobudzenie psychoruchowe i zaburzenia snu.
Podstawowym objawem jest narastające otępienie umysłowym. Chory zaczyna zapominać rzeczy związane z pracą zawodową, codziennym życiem, słowa, imiona, gubi się w znanych mu miejscach. Z czasem przestaje rozpoznawać bliskich, nie potrafi określić, gdzie się znajduje, nie może wykonać żadnej czynności samodzielnie i nie panuje nad czynnościami fizjologicznymi. Bywa również agresywny, z czego oczywiście nie zdaje sobie sprawy.
Objawy choroby Alzheimera
Choroba Alzheimera wysyła 10 głównych znaków ostrzegawczych:
- Zaburzenia pamięci utrudniające codzienne funkcjonowanie
- Trudności w wykonywaniu codziennych prac domowych
- Zaburzenia językowe
- Dezorientacja co do czasu i miejsca
- Kłopoty w ocenie
- Zaburzenia myślenia abstrakcyjnego
- Gubienie rzeczy
- Zmienny nastrój
- Zmiany osobowościowe
- Utrata inicjatywy
Stadium choroby Alzheimera
W pierwszym stadium, gdy otępienie ma niewielkie nasilenie chory pozostawia rzeczy w niewłaściwych miejscach, szuka w domu podstawowych przedmiotów, powtarza pytania, uwagi i wypowiedziane zdania oraz czynności, np. sprzątanie, spożywanie posiłków, czy zażywanie leków. Do tego dochodzą krótkotrwałe zapamiętywanie informacji i wyuczonych czynności, problemy z opowiedzeniem do końca rozpoczętej wypowiedzi, czy trudności z odnalezieniem się w nowym miejscu oraz spadek aktywności, zainteresować, depresja i zaburzenia snu.
Drugie stadium, kiedy otępienie jest umiarkowane występują zaburzenia pamięci krótko- i długotrwałej, trudności z przypominaniem sobie słów i głównego wątku w trakcie rozmowy. Nasilają się problemy z orientacją w dobrze znanym otoczeniu, problemy z ubieraniem się, posługiwaniem sztućcami, rozpoznawaniem osób. Pojawiają się nadpobudliwość psychoruchowa, drażliwość, impulsywność, upór, agresja słowna i fizyczna, dalej zaburzenia rytmu dobowego, co przejawia się traktowaniem dnia jako nocy i odwrotnie), omamy wzrokowe i słuchowe zespół błędnego rozpoznawania. Z tego ostatniego powodu chorzy rozmawiają np. z telewizorem.
I wreszcie trzecie, ostatnie stadium, w którym otępienie jest bardzo chory nie może już samodzielnie funkcjonować, bo zupełnie nie rozpoznaje bliskich, nie ma poczucia czasu, nie potrafi mówić i prawdopodobnie nie rozumie mowy innych osób i nie wykonuje nawet najbardziej podstawowych czynności życiowych.
Trudny przebieg choroby Alzheimera
Ekstremalnie trudny przebieg sprawia, że choroba dotyka nie tylko samych chorych, ale również ich bliskich. Tak naprawdę cały ciężar opieki medycznej, finansowej i socjalnej nad osobami, które tracą sprawność do samodzielnego życia spada praktycznie wyłącznie na bliskich. Dlatego tak bardzo potrzebują oni nie tylko wsparcia i życzliwości, ale również informacji i fachowej porady. Stała opieka nad chorym na Alzheimera wymaga wysiłku psychicznego i fizycznego, czasami wręcz heroizmu. Eksperci podkreślają, że w walce z chorobą najskuteczniejszym wsparciem dla osób chorych i ich rodzin jest wiedza, współczucie, cierpliwość i empatia. Pamiętajmy, że wbrew powszechnym opiniom, zaburzenia te nie dotyczą tylko osób starszych i przede wszystkim nie są normalnym objawem starzenia się.
Tomasz Wypych
Czytaj dalej:
Inne tematy w dziale Rozmaitości
