Główny Urząd Statystyczny jeszcze raz policzył lekarzy pracujących w Polsce i okazało się, że jest ich o ponad o ponad jedną trzecią więcej niż szacowano dotychczas. Jak to możliwe by w naszym kraju nagle „odnalazło się” ponad 35 tysięcy lekarzy?
Najnowsze dane GUS obejmują rok 2019 i zgodnie z nimi, liczba lekarzy pracujących bezpośrednio z pacjentem w Polsce wyniosła 125,3 tys., w porównaniu do 90 tys. podawanych we wcześniejszych opracowaniach.
O ile liczba osób posiadających prawo wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty nie uległa istotnym zmianom, to liczba lekarzy i stomatologów pracujących z pacjentem oszacowana nową metodą jest wyraźnie wyższa niż liczba otrzymana poprzednią metodą tzw. sprawozdawczości.
Zobacz:
GUS wyjaśnia, że liczba lekarzy i dentystów pracujących z pacjentem oszacowana nową metodą jest wyższa, bo zasoby kadry medycznej analizowano na podstawie źródeł administracyjnych, w tym rejestrów, w odniesieniu do lekarzy i lekarzy dentystów. Pozwoliło to na uzyskanie dokładniejszej informacji o liczbie zatrudnionych, dało też możliwość analizy uzyskanych informacji oraz zmniejszenia luki informacyjnej wynikającej z niepełnej kompletności badania prowadzonego przy wykorzystaniu sprawozdań.
Jako pracujących bezpośrednio z pacjentem określa się osoby wykonujące działalność leczniczą, dla których głównym miejscem pracy jest zakład leczniczy, praktyka zawodowa, apteka, także szpitalna, stacjonarny zakład pomocy społecznej lub żłobek. Do grupy tej nie zalicza się osób, dla których głównym miejscem pracy jest Narodowy Fundusz Zdrowia, wyższa uczelnia, jednostka administracji rządowej lub samorządowej oraz resortu sprawiedliwości, a także osób pracujących w ZUS, KRUS i w firmach farmaceutycznych, nawet jeśli praca przez nie wykonywana wymaga wykształcenia medycznego.
Doktor 50 plus
W 2019 r. liczba lekarzy mieszkających w Polsce, posiadających prawo wykonywania zawodu wyniosła 149,9 tys., a liczba dentystów posiadających prawo wykonywania zawodu wyniosła 42,4 tys., przy czym blisko 600 osób posiadało zarówno prawo wykonywania zawodu lekarza, jak i lekarza dentysty.
Wśród lekarzy uprawnionych do wykonywania zawodu przeciętny wiek mężczyzn wynosił 52,7 lat a kobiet 52,0. Dominującą grupę, ok. 21% stanowiły osoby w wieku 50-59 lat, szczególnie wśród lekarzy – mężczyzn (24,0%), niż lekarzy – kobiet (19,4%).
Przeciętny wiek mężczyzn uprawnionych do wykonywania zawodu lekarza dentysty wyniósł 47,0 lat, a u kobiet wyniósł 51,7 lat. Wśród dentystów najliczniejszą grupę stanowią osoby wieku 30-39 lat (20,4%), a zaraz po nich osoby w wieku 50-59 lat, których jest 20,1%. Wyraźnie widać zróżnicowanie struktury wieku mężczyzn i kobiet: wśród mężczyzn dominującą grupę (25,0%) stanowiły osoby w wieku 30-39 lat, podczas gdy wśród kobiet dominowały osoby w wieku 50-59 lat (20,4%). Widać również feminizację zawodów lekarzy i lekarzy dentystów, znacznie wyraźniejszą w grupie lekarzy dentystów, niż w grupie lekarzy. Wśród lekarzy odsetek kobiet wyniósł 58,9%, a w grupie lekarzy dentystów – 76,6%.
W grupie lekarzy uprawnionych do wykonywania zawodu liczba lekarzy specjalistów wyniosła 97,9 tys., co stanowiło 65,3%, natomiast wśród lekarzy dentystów liczba specjalistów wyniosła 8,3 tys. (19,6%).
Kobiety górą
Populacja lekarzy i lekarzy dentystów uprawnionych do wykonywania zawodu w Polsce obejmuje wszystkie osoby mające takie prawo, bez względu na status na rynku pracy i miejsce pracy, dlatego o liczbie osób pracujących bezpośrednio z pacjentem jest bardziej miarodajną informacja. W dniu 31 grudnia 2019 roku liczba pracujących bezpośrednio z pacjentem w Polsce lekarzy wyniosła – 125,3 tys., a liczba dentystów – 33,6 tys.
Średni wiek lekarza pracującego z pacjentem wynosił 49,5, przy czym wśród kobiet był on nieco niższy niż wśród mężczyzn (odpowiednio 48,8 i 50,4 lat) natomiast średni wiek lekarza dentysty pracującego z pacjentem wynosił 46,1 lat i w tej grupie wiek kobiet był nieco wyższy niż wiek mężczyzn (46,5 i 44,9 lat).
Wśród lekarzy pracujących bezpośrednio z pacjentem najliczniejszą grupę (ok. 23,5%) stanowiły osoby w wieku 50-59 lat. Była to najliczniejsza grupa zarówno wśród mężczyzn (25,8%) jak i kobiet (21,8%), podobnie jak w szerszej zbiorowości lekarzy z prawem wykonywania zawodu. Wśród dentystów pracujących bezpośrednio z pacjentem najwięcej osób należało do grupy wieku 30-39 lat (23,9%) i była to grupa najliczniejsza także wśród mężczyzn (27,4%), wśród kobiet osoby te stanowiły 22,7%. Analogicznie jak w grupie osób posiadających prawo wykonywania zawodu obserwuje się feminizację zawodów lekarzy i lekarzy dentystów pracujących bezpośrednio z pacjentem, wyraźniejszą wśród lekarzy dentystów (74,5% kobiet), niż wśród lekarzy, gdzie kobiety stanowiły 58,0%.
Czytaj: Nowelizacja tzw. ustawy wiatrakowej. Co się zmieni?
Tu najwięcej lekarzy pracowało z pacjentami
Najwięcej lekarzy bezpośrednio z pacjentem pracowało w 2 największych województwach: mazowieckim – 22,8 tys. i śląskim 15,2 tys. oraz w małopolskim i dolnośląskim (odpowiednio 11,4 tys. i 10,0 tys.). W odniesieniu do liczby mieszkańców na pierwszym miejscu uplasowało się województwo mazowieckie (42 lekarzy w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców), a następnie województwo łódzkie (38 lekarzy na 10 tys. mieszkańców).
Najmniejsza liczba lekarzy w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców wystąpiła w województwach: lubuskim (22), opolskim (24) i warmińsko-mazurskim (24), które należą do grupy mniejszych województw, z relatywnie małą liczbą mieszkańców w miastach stanowiących siedziby władz wojewódzkich.
Wśród lekarzy dentystów najwięcej osób pracowało z pacjentem w województwach mazowieckim (5,8 tys.), śląskim (3,7 tys.) i małopolskim (3,1 tys.).
W odniesieniu do liczby mieszkańców – najwięcej lekarzy dentystów występowało w województwach: mazowieckim (11 lekarzy dentystów na 10 tys. mieszkańców) oraz podlaskim i łódzkim (gdzie analogiczne wskaźniki wyniosły odpowiednio 10,3 oraz 10,2).
Dla około 89,4% lekarzy głównym miejscem pracy były miejsce, gdzie przyjmuje się pacjentów:
• dla 34,5% – szpitale,
• dla 20,7% – praktyka lekarska ogólna,
• dla 32,6% – lekarska praktyka specjalistyczna,
• 1,6% – pozostałe podmioty z działu 86.
Ponadto w edukacji pracowało około 5,3% lekarzy, przy czym dla 5,1% główne miejsce pracy stanowiły szkoły wyższe. W badaniach naukowych realizowało się 2,3% lekarzy, a administracji publicznej, obronie narodowej i obowiązkowych zabezpieczeniach społecznych 1,2% lekarzy. Najwięcej lekarzy, bo prawie 18 tys., ukończyło specjalizację w dziedzinie chorób wewnętrznych, na drugim miejscu znalazła się medycyna rodzinna (10,0 tys.), a na trzecim - pediatria (6,9 tys.).
Dla 94,3% stomatologów również główne miejsce pracy placówki, w których pojawiają się chorzy, z tego:
• dla 2,4% – szpitale,
• dla 3,3% – praktyka lekarska ogólna,
• dla 1,8% – lekarska praktyka specjalistyczna,
• dla 86,4% – prywatna praktyka stomatologiczna,
• dla 0,4% – pozostałe podmioty z działu 86,
Wyższe uczelnie były głównym miejscem pracy dla 2,9% lekarzy dentystów.
Wśród lekarzy pracujących z pacjentem było 84,7 tys. specjalistów (67,5%), a w grupie lekarzy dentystów odsetek ten wyniósł ok. 18% (6,0 tys.).
Planowane jest zastosowanie przyjętej metody także w odniesieniu do pielęgniarek i położnych, a następnie do innych zawodów medycznych, pod warunkiem uzyskania dobrej jakości danych ze źródeł administracyjnych.
Tomasz Wypych
Inne tematy w dziale Rozmaitości
