Szara strefa na papierosy jest u nas rekordowo niska. Podwyżka akcyzy jest symboliczna

Ubiegłoroczna - pierwsza od lat - podwyżka akcyzy na papierosy nie spowodowała wzrostu przemytu papierosów do Polski. Przeciwnie, w zeszłym i bieżącym roku widzimy trend spadkowy. Dlatego obecnie czas na wyższą minimalną stawkę akcyzy od papierosów - postuluje były wiceminister.

Jak podał Instytut Doradztwa i Badań Rynku Almares, badający to zjawisko na zlecenie wszystkich czterech międzynarodowych koncernów działających w Polsce, szara strefa handlu papierosami w Polsce jest najniższa w historii badań prowadzonych w Polsce. W 2015 roku w Polsce udział nielegalnych papierosów w rynku wynosił 18,3 proc., ale w II kwartale 2021 r. było to już zaledwie 5,5 proc. Zmniejszenie szarej strefy o 1 pkt proc. to około 250 mln zł wpływów dla budżetu więcej.

Z kolei wzrost średniego poziomu wynagrodzeń Polaków o około 32,5 proc. w ostatnich 5 latach przyczynił się do tego, że w tym czasie „przystępność cenowa papierosów” wzrosła w Polsce aż o około 24 proc.

- Legalna sprzedaż papierosów w kraju kwitnie, a ich przystępność cenowa rośnie. Rosną więc słupki sprzedaży papierosów i to jest chyba właściwy moment, żeby zreformować i podnieść stawki akcyzy na papierosy - powiedział Raczkowski w rozmowie z ISBzdrowie.

Jego zdaniem kluczowe dla poprawy sytuacji w ostatnim czasie było uszczelnienie granicy z Białorusią i Ukrainą. Przez ostatnie lata to właśnie z tych dwóch państw pochodziła większość przemycanych do Polski papierosów. Papierosy z Białorusi stanowiły nawet 2 pkt proc. szarej strefy, a papierosy z Ukrainy - 0,6 pkt proc. Dzięki uszczelnieniu granic i skoordynowanym działaniom służb przemyt z tych kierunków udało się bardzo mocno ograniczyć. 

Według Iwony Jurkiewicz, rzecznika prasowego Centralnego Biura Śledczego Policji, tylko od 1 stycznia do 30 września 2021 r. zabezpieczono ponad 232 mln szt. papierosów. Ponadto na czarny rynek nie trafiło blisko 470 ton tytoniu, z którego można by wyprodukować około 470 mln szt. kolejnych nielegalnych papierosów.

Rekordowo niski jest także rynkowy udział tzw. "podróbek", czyli nielegalnie produkowanych na terenie kraju, podrabianych wyrobów tytoniowych. W II kwartale br. stanowiły zaledwie 1 proc. rynku, podał Instytut Almares.

- Ministerstwo Finansów ma solidny mandat do podwyżki minimalnej stawki akcyzowej na papierosy – uważa dr Bohdan Wyżnikiewicz, prezes Instytutu Prognoz i Analiz Gospodarczych. Według niego, zaproponowana przez resort podwyżka 5-procentowa (z obecnych 100% do 105%), czyli korekta o wskaźniki inflacji, przyniesie fiskusowi około 290 mln zł. Gdyby stawkę minimalną podnieść do 110%, przyniosłoby to dodatkowo 1,1 mld zł do budżetu.

Krzysztof Rutkowski, ekspert ds. podatków i akcyzy z kancelarii KDCP, mówi, że zaproponowana korekta minimalnej stawki akcyzy na papierosy o wskaźnik inflacji, czyli o 5 proc., spowoduje symboliczny zaledwie 30-groszowy wzrost akcyzy na paczce papierosów. Jego zdaniem optymalne wydawałoby się podniesienie minimalnej stawki akcyzy na papierosy o 10-15 proc

Podkreśla jednocześnie, że przy podniesieniu minimalnej stawki akcyzy na papierosy z obecnych 100 proc. do 115 proc. budżet zyskałby dodatkowo około 1,9 mld zł wpływów. Według niego, byłby to również właściwy ruch z punktu widzenia ograniczania przystępności cenowej papierosów wśród młodzieży.

Zgodnie z raportem Instytutu Almares, wśród województw o najniższym udziale szarej strefy znalazły się woj. świętokrzyskie (0,7 proc.), lubuskie (0,7 proc.) oraz wielkopolskie (1,5 proc.). Największy udział szarej strefy odnotowano natomiast w woj. podkarpackim (14,9 proc.), podlaskim (13,3 proc.) woj. warmińsko-mazurskim (9,5 proc.).

ja

Czytaj także: