Nowe zasady rozliczania korzystne dla prosumentów

Nowelizacja ma dostosować polskie przepisy do dyrektywy unijnej 2019/944. Zawiera szereg rozwiązań korzystnych dla konsumentów i prosumentów energii. 23 czerwca zakończyły się konsultacje społeczne i międzyresortowe projektu.

Zmiana przede wszystkim wzmocni pozycję odbiorców i ich aktywizację na rynku energii. Transformacja polskiego rynku energii elektrycznej przewiduje zwiększenie roli energetyki rozproszonej i na tym polu właśnie konsumenci jako producenci energii będą pełnić ważną rolę w systemie.

Zmiany zawierają nową koncepcję rozliczania wprowadzonej i pobranej z sieci energii elektrycznej poprzez instalację liczników i systemu zdalnego odczytu u odbiorców końcowych.

Konsumenci, którzy planują rozpocząć produkcję energii elektrycznej do 31 grudnia 2021 r., będą mogli pozostać przy dotychczasowym systemie rozliczeń. W przepisach przejściowych zawarto regulację umożliwiającą jednorazową migrację prosumenta energii odnawialnej z dotychczasowego, opartego o „opust” systemu rozliczeń, do nowego systemu sprzedaży nadwyżek energii elektrycznej.

Prosument zyska także gwarancję odbioru energii przez okres życia instalacji oraz zwolnienie z obowiązku podatkowego podczas sprzedaży energii elektrycznej.

Nowe modele biznesowe proponowane w nowelizacji uwzględniają magazynowanie wyprodukowanej energii i zapewniają korzystne wynagrodzenie dla prosumenta. Resort klimatu i środowiska przekonuje, że wykorzystanie potencjału nowych podmiotów oferujących magazynowanie energii w rzeczywistych magazynach pozwoli na zastąpienie obecnie funkcjonujących wirtualnych sposobów przechowywania energii w sieci.

Nowelizacja wprowadza na rynek instytucję agregatora, czyli pośrednika w sprzedaży energii elektrycznej lub świadczeniu innych usług oferowanych przez odbiorców, wytwórców czy posiadaczy magazynów energii elektrycznej. Oznacza to bardzo dużą zmianę na rynku energii: to odbiorca będzie mógł oferować swoje usługi, a nie tylko korzystać z usług przedsiębiorstw, tak jak to ma miejsce obecnie. Prosument, czyli jednocześnie wytwórca i konsument, generujący nadwyżki we własnej produkcji energii, będzie mógł sprzedać ją z zyskiem agregatorowi. Dzięki temu możliwy będzie bezpośredni udział odbiorcy energii w rynku.

Wsparcie innowacyjności w energetyce

Projekt nowelizacji wprowadza też ułatwienia administracyjne w budowie linii bezpośrednich. Są to dedykowane linie energetyczne łączące odbiorcę z instalacją wytwarzającą energię, np. farmą fotowoltaiczną. Dostarczanie energii oparte na takiej „prywatnej” linii, przyczyni się do oszczędności w rachunkach. Budowa linii bezpośrednich może skutecznie zabezpieczyć przedsiębiorców (w tym duże zakłady przemysłowe) przed skokowymi wzrostami cen za energię, wzrostem kosztów produkcji i w efekcie - utratą konkurencyjności. Inwestycja we własne środki wytwórcze pozwala też obniżać emisyjność systemu elektroenergetycznego i lepiej chronić klimat.

Rozwój sektora przyśpieszą projekty korzystające z tzw. piaskownic regulacyjnych (ang. regulatory sandbox). Będzie to przestrzeń prawna do testowania i wdrażania nowych technologii, usług, produktów, modeli współpracy użytkowników systemu lub rozwiązań technologicznych. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzieli wnioskodawcy na maksymalnie 3 lata zwolnienia od stosowania określonych przepisów ustawy Prawo energetyczne. Piaskownice regulacyjne, popularne m.in. we Francji, w Niemczech i Holandii, mają przyczynić się do promocji nowych rozwiązań na rynkach energetycznych i testów ich skuteczności. Projekty realizowane w ramach piaskownic regulacyjnych powinny przynieść wymierną korzyść transformacji energetycznej – przekonuje resort klimatu i środowiska.

Czytelne rachunki za prąd

Jednym z najważniejszych – z punktu widzenia konsumenta – rozwiązań nowelizacji, jest poprawienie czytelności faktur za energię elektryczną. Rachunki za prąd, które otrzymuje odbiorca, powinny być dla niego przejrzyste i zrozumiałe. Nowelizacja przewiduje, że rachunek będzie zawierał:

• graficzne porównanie bieżącego zużycia energii elektrycznej ze zużyciem w takim samym okresie w roku poprzednim
• link do porównywarki cen od różnych sprzedawców
• informacje o możliwościach i korzyściach ze zmiany sprzedawcy energii
• informację o przyszłej zmianie produktu, ceny lub rabacie (o ile umowa to przewiduje) wraz z datą wprowadzenia zmiany
• informacje o prawach konsumenta związanych z pozasądowym rozstrzyganiem sporów

– Jestem przekonany, że wprowadzenie tych zmian przyczyni się do wzmocnienia pozycji odbiorcy energii elektrycznej przy zawieraniu umowy z wybranym sprzedawcą oraz do wzrostu świadomości o rynku energii wśród konsumentów. Naszym celem jest zapewnienie gospodarstwom domowym i innym odbiorcom dostępu do jasnych informacji na temat ich praw w odniesieniu do sektora energetycznego – mówi szef resortu klimatu i środowiska minister Michał Kurtyka.

Jednym z ciekawszych rozwiązań zawartych w nowelizacji, które może ułatwić konsumentom wybór najlepszej dla nich oferty od sprzedawcy energii, jest porównywarka cen. Będzie prowadzona przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, a dostęp do niej będzie bezpłatny. Konsument w jednym miejscu będzie miał dostęp do wszystkich ofert sprzedaży energii elektrycznej, a opcja porównywarki ułatwi wybór najkorzystniejszej oferty rynkowej.

Innym rozwiązaniem w proponowanym nowelizacji jest możliwość zmiany sprzedawcy energii i to w ciągu 24h. Już nie konsument, ale sprzedawca - na jego wniosek - będzie musiał dokonać zmiany w Centralnym Systemie Informacji Rynku Energii (CSIRE). Po automatycznej weryfikacji zgłoszenia nastąpi zarejestrowanie nowego sprzedawcy energii elektrycznej dla danego punktu pomiarowego należącego do konsumenta. Projekt zapewnia również możliwość uczestniczenia przez gospodarstwa domowe w systemach grupowej zmiany sprzedawcy energii elektrycznej.

Obywatelskie społeczności energetyczne

Projekt daje prawne podstawy dla funkcjonowania nowej, obywatelskiej społeczności energetycznej (OSE), która będzie opierać się na dobrowolnym uczestnictwie np. gospodarstw domowych. Ideą tworzenia OSE jest umożliwienie wszystkim konsumentom bezpośredniego udziału w wytwarzaniu i zużywaniu energii elektrycznej oraz dzieleniu się nią z innymi odbiorcami.

Obywatelska społeczność energetyczna będzie mogła:

• zajmować się wytwarzaniem, obrotem, agregacją oraz magazynowaniem energii elektrycznej
• generować realne oszczędności na rachunkach swoich członków - mogą bowiem uzyskać niższe ceny za energię, posiadając panele fotowoltaiczne lub negocjując niższą cenę
• realizować przedsięwzięcia służące poprawie efektywności energetycznej
• świadczyć usługi ładowania pojazdów elektrycznych

Tworzenie się i funkcjonowanie takich społeczności ma zapewnić korzyści środowiskowe, gospodarcze i społeczne dla swoich członków - udziałowców lub obszarów lokalnych, na których prowadzą działalność. Będzie ona ograniczona do obszaru działania operatora sieci dystrybucyjnej, z którym OSE jest zobowiązana zawrzeć umowę o świadczenie usług dystrybucji.

Artykuł powstał we współpracy z Ministerstwem Klimatu i Środowiska