Święty Andrzej Apostoł - patron korporacji, pierwszy świadek Chrystusa

Św. Andrzej to jeden z dwunastu apostołów, rodzony brat św. Piotra, męczennik, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego. W Polsce jego kult jest bardzo żywy, a jego imię bardzo popularne.

Święto liturgiczne Andrzeja Apostoła w Kościele katolickim oraz anglikańskim i ewangelickim, obchodzone jest 30 listopada.

Św. Andrzej patronuje wielu korporacjom i zrzeszeniom: m.in. jest patronem podróżnych, sprzedawców ryb, rybaków, rzeźników, górników, żeglarzy, rycerzy, a nawet woziwodów. Jest też orędownikiem zakochanych, wspomaga w sprawach matrymonialnych i wypraszaniu potomstwa. 

Św. Andrzej Apostoł jest od czasów średniowiecznych patronem Szkocji oraz Grecji, Szkocji, Rosji, Hiszpanii, Sycylii, Dolnej Austrii, Neapolu, Rawenny, Brescii, Amalfi, Mantui, Bordeaux, Brugii i Patrasu, także archidiecezji warmińskiej.

W Cerkwi prawosławnej oraz w katolickich Kościołach wschodnich św. Andrzej obdarzany jest wielką czcią, jako jeden z głównych świętych. Szczególny kult jakim obdarzają św. Andrzeja prawosławni oraz fakt, iż jest on rodzonym bratem św. Piotra, pierwszego papieża, czyni z Andrzeja szczególnego patrona ekumenizmu i orędownika jedności chrześcijan. 

Życiorys św. Andrzeja 

Św. Andrzej Apostoł pochodził z Betsaidy i był młodszym bratem św. Piotra (Szymona). Z pochodzenia był Żydem. Mieszkał w Kafarnaum, razem ze swoim bratem i tak jak Piotr był rybakiem. Właśnie nad jeziorem, podczas pracy, został powołany przez Jezusa – i to jako pierwszy z dwunastu Apostołów.

Początkowo był uczniem Jana Chrzciciela. Pod jego wpływem poszedł za Jezusem Chrystusem, gdy ten przyjmował chrzest w Jordanie. Andrzej to pierwszy świadek Chrystusa, ponieważ zaraz po spotkaniu z Jezusem opowiedział o nim swojemu bratu, Szymonowi. Ów Szymon – czyli św. Piotr – został później pierwszym papieżem Kościoła.

Po śmierci Jezusa na krzyżu, jego zmartwychwstaniu i zesłaniu Ducha Świętego na apostołów, Andrzej jako pierwszy głosił Ewangelię w Bizancjum (uważa się, że był pierwszym biskupem konstantynopolitańskim), a następnie w miastach Azji Mniejszej, Tracji, Scytii, Grecji, Abchazji i na wybrzeżach Morza Czarnego. 

Za swe nauki apostoł Andrzej został skazany na śmierć męczeńską, którą poniósł w greckim Patras, według różnych źródeł, w 62, 65 lub 70 r. Według podania krzyż, na którym poniósł on śmierć miał postać litery X, dlatego krzyż w tej postaci zwykło się nazywać " krzyżem św. Andrzeja". Tradycja podaje także czas śmierci św. Andrzeja. Nastąpiła ona 30 listopada ok. 65 r. po narodzeniu Chrystusa. 

Kult św. Andrzeja

Relikwie św. Andrzeja w 356 r. przewieziono z Patras do Konstantynopola i umieszczono je w kościele Apostołów. W 1202 r. Krzyżowcy po zajęciu Konstantynopola zabrali ze sobą relikwie św. Andrzeja do Amalfi, w pobliżu Neapolu. Głowę zaś św. Andrzeja papież Pius II kazał przywieźć do Rzymu. Umieszczono ją w Bazylice św. Piotra w myśl zasady, że skoro obu braci połączyła wspólna krew, powinna również połączyć i wspólna chwała ołtarza. 25 września 1964 r. papież Paweł VI w duchu ekumenizmu nakazał zwrócić relikwię głowy św. Andrzeja kościołowi w Patras.

Prawa ręka apostoła znajduje się w Bogojawleńskim Soborze Katedralnym w Moskwie. Jego relikwie znajdują się również w miejscowości Amalfi pod Neapolem, w katedrze NMP w Szkocji (St Mary's RC Cathedral), w kościele środowisk twórczych w Warszawie (Ekumeniczne Sanktuarium św. Andrzeja Apostoła w Warszawie), także w bazylice w Olkuszu, gdzie pojawiły się wcześniej niż w Warszawie oraz w Nawarzycach (woj. świętokrzyskie).

Pierwszy kościół ku czci św. Andrzeja wystawiono w Konstantynopolu w 357 r. Najdawniejszy wizerunek św. Andrzeja pochodzi z V w. i jest w mozaice bazyliki św. Apolinarego w Rawennie.

W ciągu wieków ustanowione zostały trzy zakony pw. św. Andrzeja: Córki Krzyża św. Andrzeja, posługujące chorym oraz ubogim; Siostry Opatrzności od św. Andrzeja, których celem jest opieka nad chorymi; Zakon św. Andrzeja.

Modlitwa do św. Andrzeja Apostoła

Wszechmogący wieczny Boże, św. Andrzej Apostoł

był głosicielem Ewangelii i pasterzem Twojego Kościoła,

pokornie prosimy Cię, aby nieustannie wstawiał się za nami.

Przez Chrystusa Pana naszego.

Amen.

Jezu, tak często zwracasz się do nas ze swoim wezwaniem.  

Tak często stajesz u drzwi naszego serca i kołaczesz.

Ale my pozostajemy niemi i głusi na Twoje słowa.

Sami wolimy decydować o swoim życiu.

Boimy się pozostawić wszystko tak jak apostoł Andrzej i pójść za Tobą.

Bo my przecież mamy tak wiele dóbr materialnych, tak wiele zobowiązań, układów.

Pomóż nam, prosimy Cię, za wstawiennictwem apostoła Andrzeja

oderwać się od codziennych spraw, byśmy umieli dojrzeć potrzeby bliźniego,

daj nam uczestnictwo w Twoich cudach, by tak, jak umacniały wiarę św. Andrzeja,

prowadziły do pełni naszej wiary.

Amen.

Ciekawostki związane ze św. Andrzejem

Ponieważ na św. Andrzeja kończy się zazwyczaj rok kościelny, a z Adwentem zaczyna się nowy, w imieniny Andrzeja odbywają się "andrzejki", czyli wieczory połączone z wróżbami, podczas których chłopcy i dziewczęta zgadują, kto z nich i jak prędko się ożeni lub wyjdzie za mąż.

Krzyż świętego Andrzeja (saltire lub crux decussata) – to forma krzyża w kształcie litery X, której pochodzenie wiąże się właśnie z podaniem o ukrzyżowaniu w ten sposób Andrzeja Apostoła.

Formę krzyża świętego Andrzeja mają znaki drogowe ustawiane przed przejazdami kolejowo-drogowymi. 

Krzyż św. Andrzeja jest także często stosowany w herbach i na flagach, a także na monetach chrześcijańskich cesarzy rzymskich.

W Polsce jest aż 130 kościołów i kaplic ku czci św. Andrzeja. Najstarszy z nich to kościół romański w Krakowie przy ul. Grodzkiej.

Imię Apostoła należy do najczęściej spotykanych w Polsce, choć po 2000 roku rodzice rzadziej nadają je swoim synom. Imię Andrzej wywodzi się od greckiego słowa "andreios" i znaczy "mężny, dzielny".

W kraju jest ponad 100 miejscowości, które zapożyczyły swoją nazwę od imienia św. Andrzeja. 

Z dniem św. Andrzeja Apostoła wiążą się różne przysłowia. Oto niektóre z nich: 

• Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży.
• Kiedy na Andrzeja poleje, poprószy, cały rok nie w porę rolę moczy, suszy.
• Na świętego Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja.
• Na świętego Andrzeja trza kożucha dobrodzieja.
• Święty Andrzej wróży szczęście i szybkie zamęście.
• Śnieg na Andrzeja dla zboża zła nadzieja.
• Jeżeli na świętego Andrzeja wiatr i mgła, to od Bożego Narodzenia będzie sroga zima.
• Gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi bez błota.

ja