Czym jest osobowość neurotyczna?

Nadmierne przeżywanie negatywnych emocji - to cecha osobowości neurotycznej. Nie jest ona chorobą, jednak w znacznym stopniu może utrudniać nam życie.

Z trudnymi doświadczeniami ma do czynienia każdy z nas, a emocje takie jak niepokój, gniew, czy wstyd należą do naturalnych. Jednak w momencie, gdy przeważają one w naszych odczuciach, można mówić o osobowości neurotycznej. Poza negatywnymi emocjami charakteryzuje ją m.in. skłonność do popadania w stany lękowe oraz podatność na stres. Neurotycy są też szczególnie podatni na zachorowania na choroby psychiczne oraz uzależnienia. 

Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi na podstawie modelu Wielkiej Piątki, Polacy należą do jednego z najbardziej neurotycznych narodów na świecie. 

Jak rozpoznać neurotyka?

Typowy neurotyk to osoba, która stale się czymś martwi, przez większość czasu bywa przygnębiona i łatwo ulega zmianom nastroju. Często przeżywa złość, a także lęk i smutek, w sytuacjach społecznych czuje wstyd i onieśmielenie. Nie jest dobry w nawiązywaniu relacji, zarówno towarzyskich jak i romantycznych. Doświadcza silnego stresu zarówno w oczekiwaniu na wydarzenia ,jak i podczas ich trwania. 

Obraz osoby neurotycznej w kulturze popularnej możemy odnaleźć w filmach Wood’iego Allena.  

Skąd bierze się neurotyzm?

Wśród specjalistów nie ma zgody, co do pochodzenia neurotyzmu, jednak istnieją dwie teorie, które są akceptowane przez wielu. Pierwsza z nich mówi o genetycznym podłożu osobowości. Autonomiczny system nerwowy neurotyków jest nadwrażliwy w porównaniu do reszty ludzi, z czego wywodzona jest hipoteza o jego dziedziczności.  

Druga teoria twierdzi natomiast, że źródło neurotyczności odnaleźć można w doświadczeniach z dzieciństwa i młodości. Zwraca ona uwagę na relację z rodzicami - gdy dziecko nie doświadcza ciepła i miłości, widzi ich niezadowolenie z życia, bywa niesprawiedliwie traktowane, bite lub poniżane. Prowadzi to do uczuć jak niskie poczucie własnej wartości, poczucie zagrożenia, samotność i bezsilność.

Neurotyk w związku

Związki z osobami o osobowości neurotycznej bywają trudne ze względu na ich problemy emocjonalne. Mają one tendencję do samokrytycyzmu i potrzebują, by partner dbał o ich poczucie własnej wartości, doceniał je, a czasami i rozpieszczał. Obawiają się one porzucenia, co łatwo przeradza się w zazdrość oraz podejrzliwość. Miewają również problemy w relacjach z innymi ludźmi oraz własną rodziną, co utrudnia budowanie długoterminowych związków.  

Związek z osobą neurotyczną jest jednak możliwy, przy wsparciu i gotowości do poświęceń drugiego partnera. Przez zapewnienie wsparcia oraz akceptacji może ona uczyć wiary w siebie oraz budowania zdrowej relacji. Terapia również może pomóc w radzeniu sobie z problemami w związku oraz złagodzić negatywne strony osobowości neurotycznej.  

Terapia dla neurotyka

Neurotycy oraz osoby z ich otoczenia doświadczają często trudności ze względu na ich trudną osobowość. Praca z terapeutą może pomóc ją zdiagnozować oraz przyczynić się do poprawy sytuacji życiowej takiej osoby. Podstawą terapii jest analiza zdarzeń z przeszłości, pozwalająca dotrzeć do źródła jej obecnych problemów. 

Zrozumienie na nowo doświadczeń z wczesnych lat pozwala nabrać do nich dystansu oraz umożliwia spojrzenie na świat w nowy sposób. Razem z terapeutą pacjent może pracować nad nabraniem otwartości na życie, budowaniem kontaktów z innymi ludźmi oraz lepszym radzeniu sobie ze stresem.  

FJ