Barszcz Sosnowskiego. Czym się różni od barszczu zwyczajnego?

Barszcz Sosnowskiego to roślina mylona często z barszczem zwyczajnym, koprem, arcydzięglem, jest niebezpieczna dla zdrowia. Jak go rozpoznać?

Barszcz Sosnowskiego to inwazyjna roślina, która występuje w całej Polsce. Został sprowadzony do Polski z Kaukazu jako roślina pastewna. Ze względu na zawartość substancji toksycznych zrezygnowano z jego uprawy (obowiązuje prawny zakaz uprawy, rozmnażania i sprzedaży). Coraz częściej podejmuje się działania mające na celu zmniejszenia jego populacji w środowisku naturalnym.

Toksyczne substancje zawarte w barszczu Sosnowskiego mogą powodować poważne oparzenia skóry. Barszcz rośnie na łąkach, polach uprawnych, przy drogach, wzdłuż brzegów rzek, jezior, potoków, w ogrodach, parkach i w lasach. Charakteryzuje się baldaszkowatymi kwiatostanami koloru białego i wielkimi liśćmi. Jest to jedna z największych roślin zielonych. Osiąga wysokość do czterech metrów, łodyga ma około 10 cm średnicy. Charakterystyczne włoski produkujące toksyczną substancję znajdują się na łodygach i liściach. 

Barszcz Sosnowskiego a barszcz zwyczajny

Pewne podobieństwa budowy między barszczem zwyczajnym (Heracleum sphondylium) a Barszczem Sosnowskiego powodują, że ich odróżnienie bywa problematyczne. Dlatego warto znać różnice.

Masywność

Barszcz zwyczajny jest dużo drobniejszy w budowie od barszczu Sosnowskiego i barszczu olbrzymiego; zazwyczaj ma wysokość ok. 1-1,5 m, choć może osiągać wysokość przerastającą człowieka.

Rozmiar kwiatostanów

W przypadku barszczu zwyczajnego kwiatostany mają średnicę kilku – kilkunastu centymetrów, podczas, gdy baldachy, czyli kwiatostany kaukaskich barszczy osiągają rozmiar ∅ 30-80 cm.

Pora kwitnienia

Barszcz zwyczajny kwitnie zazwyczaj w lipcu – sierpniu, czyli później niż barszcz Sosnowskiego i barszcz olbrzymi (czerwiec – lipiec).

Zgałęzienie pędów kwiatowych

Jeśli podejrzana roślina będzie miała poszczególne, zwieńczone baldachami łodygi ułożone blisko siebie, równolegle, zapewne będzie to właśnie barszcz zwyczajny; w przypadku barszczy kaukaskich kwiatostany odchodzą od głównego pędu na boki, co sprawia, że ich układ przypomina szprychy parasola.

Łodyga

Łodyga barszczu zwyczajnego jest bruzdowana, pusta w środku, pokryta szczeciniastymi, sztywnymi włoskami, ale nie ma fioletowawych plamek charakterystycznych dla kaukaskich barszczy; znaczenie ma również średnica jej przekroju – podczas gdy u barszczu Sosnowskiego i barszczu olbrzymiego przy ziemi osiągnie ona rozmiar ok. 10-12 cm, u barszczu zwyczajnego będzie to zaledwie ok. 2-3 cm.

Rozmiar liści

Liście barszczu zwyczajnego są (podobnie jak u kaukaskich barszczy) osadzone na długich ogonkach, jednak różni je znacznie przede wszystkim powierzchnia blaszki liściowej: u barszczu Sosnowskiego i olbrzymiego będzie ona zajmowała ok. 1,5 m2, podczas, gdy u barszczu zwyczajnego będzie to zaledwie kilkadziesiąt cm2.

Kształt i kolor liści

Barszcz zwyczajny to roślina o ciemnozielonych blaszkach liściowych, podzielonych na 3-5 wyraźnie oddzielonych od siebie listków. Lliście kaukaskich barszczy są trójlistkowe , w kolorze żywej zieleni.

Barszcz Sosnowskiego - objawy oparzenia

Skąd biorą się niebezpieczne dla ludzkiego zdrowia właściwości tej rośliny? Otóż związki zawarte w soku i wydzielinie włosków gruczołowych barszczu Sosnowskiego pod wpływem działania promieni UVA i UVB wiążą się ze skórą. I powodują oparzenia II i III stopnia.

Objawy nasilają się w ciągu 24 godzin od oparzenia. To zaczerwienienia skóry i pęcherzy z surowiczym płynem. Stan zapalny utrzymuje się około trzech dni. Miejsca podrażnione zachowują wrażliwość na światło ultrafioletowe nawet przez kilka lat.  

Oprócz oparzeń skóry kontakt z rośliną może wywoływać podrażnienia dróg oddechowych, nudności, wymioty, bóle głowy i zapalenie spojówek.

Co robić po oparzeniu barszczem Sosnowskiego

W razie kontaktu z rośliną należy niezwłocznie i dokładnie umyć skórę dużą ilością letniej wody z mydłem, unikać słońca przez co najmniej 48 godzin, bo promieniowanie ultrafioletowe zwiększa stan zapalny i ryzyko powstania blizn. Jeśli pojawią się objawy oparzeń, należy skontaktować się z lekarzem.

Miejsca występowania barszczu Sosnowskiego w Polsce można sprawdzić w bazie online. Jeśli spotkamy roślinę, należy to zgłosić, dzwoniąc na całodobowy numer alarmowy straży miejskiej 986.

KW