Pałeczki salmonelli najczęściej powodują w Polsce zatrucia pokarmowe. W jaki sposób zmniejszyć to ryzyko?
Salmonelloza, salmonelloza to grupa chorób zakaźnych spowodowanych przez Gram-ujemne pałeczki Salmonella, czyli krócej: bakterie salmonelli. Głównym źródłem infekcji są jaja i mięso drobiowe. Zdaniem lekarzy i epidemiologów częstą przyczyną zatrucia jest nieumiejętne obchodzenie się z jajami podczas przygotowywania posiłków.
Zatrucia pokarmowa wywołane salmonellą
W Polsce co roku występuje od 20 do 30 tysięcy tego typu zatruć. Odpowiadają one z kolei za choroby stawów i zakażenia narządów wewnętrznych. Najczęstszymi objawami są ostre bóle brzucha z mdłościami, wymiotami i biegunką, możliwa jest również gorączka. W odchodach może pojawić się śluzowo-krwista wydzielina. Pałeczki salmonelli wywołują również tyfus lub dur rzekomy – do zatrucia wystarczy dwadzieścia bakterii.
Objawy zwykle pojawiają się od sześciu do 48 godzin od spożycia zakażonych salmonellą posiłków. Problemy trwają zwykle od czterech do siedmiu dni. Zakażenie może być jednak śmiertelne – szczególnie w przypadku dzieci, osób starszych i z obniżoną odpornością.
Zarażeniu salmonellą sprzyja brak higeny - zarówno w kuchniach domowych, jak i w lokalach gastronomicznych.
Do zakażenia bakteriami salmonelli dochodzi w trakcie przechowywania żywności (niebezpieczne są choćby odchody myszy lub szczurów). Problemem jest brak higieny zarówno w kuchniach domowych, jak i w lokalach gastronomicznych.
Najłatwiej o zakażenie produktami na bazie surowych jajek. To lody, majonez, kremy, zupki dla niemowląt.
Zatrucia wiążą się również z bezpośrednim kontaktem z kałem osób, które są nosicielami bakterii. Salmonellowe zatrucia pokarmowe najbardziej grożą noworodkom, niemowlętom, osobom o obniżonej odporności i osobom hospitalizowanym, pracownikom medycznym i osobom bezpośrednio pracującym choćby z osobami bezdomnymi.
Jak można uchronić się przed salmonellą?
Na co zwrócić uwagę w trakcie przygotowania posiłków z jajek?
Po rozbiciu skorupek jajek często wycieramy ręce w ręcznik. Nie powinno się tak robić – bakterie salmonelli tą drogą mogą przenieść się na inne produkty – wystarczy jeśli ty lub ktoś inny skorzysta z tego samego ręcznika przed jego upraniem.
Po kontakcie z jajami należy wymyć ręce pod bieżącą ciepłą wodą, używając do tego mydła.
Niewskazane jest również kupowanie jajek od sprzedawcy, który nie trzyma ich w lodówce. Także w domu jak najszybciej powinniśmy wsadzić je do lodówki – tak rozwój bakterii występuje znacznie wolniej.
Bakterie salmonelli najszybciej namnażają się w cieple. Im więcej pojawi się ich na jajkach lub na innych produktach – tym większe zagrożenie dla osób, które będą spożywały posiłek „wzbogacony” o te bakterie.
Jeśli przygotowujesz ciasto, potrzebne do masy jaja myjesz często pod bieżącą wodą z kranu.
Po rozbiciu skorupek jajek często wycieramy ręce w ręcznik. Nie powinno się tak robić – bakterie salmonelli tą drogą mogą przenieść się na inne produkty.
Salmonella ginie w temperaturze blisko 70 stopni Celsjusza – piekarnik rozwiąże ten problem. Niestety, bieżąca woda z kranu ma zwykle 30-40 stopni Celsjusza. Bakterie rozproszą się po zlewie, zmywaku, suszarce, blacie kuchennym. Szczególnie w ciepłym pomieszczeniu i w gorące dni będzie to sprzyjało błyskawicznemu namnożeniu bakterii.
W takiej sytuacji najlepiej nie myć jajek – bakterie salmonelli zginą w piekarniku. Skorupki natomiast należy z miejsca wyrzucić do śmieci. I umyć ręce bieżącą ciepłą wodą z mydłem.
Nie wolno pozostawić brudnych miejsc, które miały styczność z surowymi jajami. Naczynia, talerze, sztućce, sprzęt kuchenny który miał z nimi kontakt należy dokładnie umyć gorącą wodą z detergentami.
Jeśli przygotowujesz krem, jajecznicę, jaja smażone, omlet – pamiętaj o wyparzeniu surowych jaj.
Wyrób sobie dobry nawyk – natychmiast po wyjęciu jajek z lodówki musisz je sparzyć. Wystarczy dokładnie polać je wrzątkiem lub na kilka chwil zanurzyć w naczyniu z wrzącą wodą.
Pamiętaj! Produkty z użyciem surowych jaj muszą być zjedzone tuż po przygotowaniu. Nie powinno się ich podawać dzieciom i osobom z obniżoną odpornością.
Właściwa higiena kontra zakażenia pokarmowe
Salmonella występuje również na surowym mięsie. W kuchni powinniśmy mieć osobne deski do mięsa, a osobne do warzyw i pieczywa. Mięso również należy poddawać dokładnej obróbce termicznej. Ciepła bieżąca woda i mydło są w kuchni nieodzowne – powinniśmy myć ręce tuż po kontakcie z surowym mięsem.
W kuchni należy też unikać rozmrażania i ponownego zamrażania żywności. Dotyczy to zarówno mięsa, jak i ryb i drobiu.
Pasty jajeczne i rybne i tatar powinny być przechowywane w lodówce. Miejmy jednak świadomość, że powoduje to jedynie wolniejsze rozmrażanie bakterii.
Surowe mięso i jajka nie powinny mieć w lodówce kontaktu z owocami i warzywami.
Kupuj lody, ciasta i mięso tylko z pewnych źródeł.
Myj ręce przed przygotowaniem posiłków i ich spożyciem, a także po korzystaniu z toalety.
Myj ręce przed przygotowaniem posiłków i ich spożyciem, a także po korzystaniu z toalety. Wyrób ten nawyk również u swoich dzieci i podopiecznych.
W przypadku zakażenia salmonellą konieczna jest wizyta u lekarza. Brak leczenia może doprowadzić u nich do niebezpiecznych powikłań, np. posocznicy, sepsy czy zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.
U osób dorosłych i bez poważnych schorzeń po zakażeniu salmonellą powinna wystarczyć kilkudniowa ścisła dieta. Nieodzowny będzie też węgiel lecznicy i Smecta (trzy razy dziennie rozpuszczone 1-2 saszetki).
Lekarz przypisze antybiotyk, jeśli powyższe metody nie przyniosą skutku - w ciągu trzech dni od zatrucia pokarmowego.
KW
Inne tematy w dziale Rozmaitości
