Leki a suplementy diety - czym się różnią? Dekalog suplementacji

Leki i suplementy diety są często ze sobą mylone. Główny Inspektorat Sanitarny opracował 10 zasad bezpiecznego stosowania suplementów diety, które pomogą nam je odróżnić. 

Oto dekalog suplementacji:

1. Jedzenie to nie leczenie – pamiętaj, że suplementy diety to kategoria żywności. Nie myl ich z lekami, których przeznaczenie jest zupełnie inne.
2. Suplementować znaczy uzupełniać – pamiętaj, że podstawą dobrego samopoczucia jest racjonalna dieta. Prowadź zdrowy styl życia.
3. Nie wszystko złoto co się świeci – w kwestii suplementacji nie polegaj na informacjach pochodzących z reklam. Postaw na rzetelne źródła wiedzy.
4. Zachowaj czujność – sięgając po suplement diety bądź uważny i obserwuj, w jaki sposób dany produkt wpływa na Twój organizm.
5. Pochodzenie ma znaczenie – suplementy diety kupuj jedynie ze sprawdzonych źródeł. Zachowaj szczególną ostrożność wobec produktów dostępnych w sprzedaży internetowej.
6. Nie suplementuj na zapas – suplementy diety powinny być stosowane tylko w uzasadnionych przypadkach. Zanim zastosujesz konkretny produkt wykonaj odpowiednie badania laboratoryjne, aby przekonać się czy Twoja dieta rzeczywiście wymaga suplementacji.
7. Bądź świadomym konsumentem – nie istnieje uniwersalny suplement diety dla wszystkich. Każdorazowo zweryfikuj, czy dany produkt może być przez Ciebie spożywany. Przykładowo niektóre suplementy diety nie mogą być stosowane u dzieci a innych nie zaleca się kobietom w ciąży.
8. Więcej nie znaczy lepiej – nie przekraczaj zalecanej do spożycia dziennej porcji produktu. Nadmiar niektórych składników w diecie jest tak samo szkodliwy jak ich niedobór.
9. Uważaj na interakcje – suplementy diety mogą negatywnie wpływać na działanie przyjmowanych leków. W trosce o zdrowie poinformuj swojego lekarza o stosowanej suplementacji i zastosuj się do jego rad.
10. Wybieraj rozsądnie – korzystaj z Rejestru Produktów zamieszczonego na stronie Głównego Inspektoratu Sanitarnego, aby dowiedzieć się czy dany produkt został zgłoszony jako suplement diety i jaki jest jego aktualny status.

Jak odróżnić lek od suplementu?

Lek służy leczeniu chorób lub ich zapobieganiu. Jest przeznaczony dla osób chorych lub o zwiększonym ryzyku rozwinięcia się danego schodzenia. Suplement diety służy uzupełnieniu normalnej diety. Jest przeznaczony jest dla osób zdrowych, których jadłospis nie dostarcza wybranych składników w odpowiedniej ilości. 

Każdy lek poddawany jest szczegółowym badaniom składu i podlega pod przepisy prawa farmaceutycznego. Suplementy spełniają wymagania dla żywności i podlegają pod ustawę o bezpieczeństwie żywności i żywienia. W suplemencie zawartość danego składnika w produkcie może wahać się w granicach -20% do +50% dla witamin oraz -20% do +45% dla składników mineralnych w stosunku do ilości zadeklarowanej w oznakowaniu.

Rzeczywiste działanie lecznicze oraz bezpieczeństwo każdego leku (na receptę jak i bez recepty) jest potwierdzone licznymi badaniami. Aby stwierdzić, czy produkt należy zakwalifikować jako produkt leczniczy, czy jako środek spożywczy, bierze się pod uwagę ogół jego cech charakterystycznych, a szczególnie: skład (jaki składnik i w jakiej dawce), właściwości farmakologiczne w oparciu o stan wiedzy naukowej, prezentację, przeznaczenie, sposób użycia, ryzyko związane z jego zastosowaniem. 

Deklarowane działanie odżywcze lub fizjologiczne oraz bezpieczeństwo danego suplementu diety oparte jest o dane dotyczące indywidualnych składników wchodzących w jego skład. Właściwości konkretnego suplementu nie muszą być potwierdzone w badaniach. Zazwyczaj (ale nie zawsze) w produktach leczniczych dawki składników są wyższe niż w suplementach diety.

Składniki, które są stosowane i w suplementach diety,  i lekach to witaminy, składniki mineralne, oraz składniki roślinne, np. czosnek, miłorząb japoński, żeń-szeń, ostropest itp. W lekach dawka składników aktywnych wykazuje działanie farmakologiczne, terapeutyczne, natomiast w suplementach diety dawki składników mają charakter żywieniowy.

Przed wprowadzeniem do obrotu lek musi zostać zatwierdzony przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych (URPL, WMiPB). Numer pozwolenia potwierdzający dopuszczenie leku do obrotu znajdziesz w oznakowaniu produktu. Suplement diety to żywność, zatem nie wymaga on pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. Decyzję o jego wprowadzeniu na rynek podejmuje przedsiębiorca.

Ważne jest, żebyśmy przed zastosowaniem leku czy suplementów diety dokładnie przeczytali ulotkę, gdzie powinno być wyraźnie zaznaczone z jakim typem produktu mamy do czynienia. Oprócz przeznaczenia preparatu powinniśmy dokładnie przestudiować skład. Chodzi o to, żeby nie spożywać na raz zbyt dużych ilości poszczególnych składników.

Leki, które zostały dopuszczone do obrotu w Polsce, znajdują się w Urzędowym Wykazie Produktów Leczniczych. Znajdziesz go na stronie URPL. Nadzór nad jakością tych produktów sprawuje m.in. Główny Inspektor Farmaceutyczny. Produkty, które zostały zgłoszone jako suplementy diety, znajdują się w specjalnym Rejestrze Produktów. Znajdziesz go na stronie GIS. Przedsiębiorca sam decyduje o kwalifikacji produktu jako suplementu diety, natomiast Główny Inspektor Sanitarny weryfikuje prawidłowość przyjętej kwalifikacji w oparciu o dane, które zostały mu przedstawione w formularzu powiadomienia.

ja