Katastrofa smoleńska

Katastrofa lotnicza polskiego samolotu wojskowego, do której doszło pod Smoleńskiem (Federacja Rosyjska) 10 kwietnia 2010 roku. Zginęło w niej dziewięćdziesiąt sześć osób, czyli wszystkie obecne na pokładzie. Byli wśród nich prezydent Rzeczpospolitej Lech Kaczyński z małżonką, Marią Kaczyńską, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, grupa parlamentarzystów, dowódcy wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych RP, pracownicy Kancelarii Prezydenta, szefowie instytucji państwowych, duchowni, przedstawiciele ministerstw, organizacji kombatanckich i społecznych oraz osoby towarzyszące, stanowiący delegację polską na uroczystości związane z obchodami 70. rocznicy zbrodni katyńskiej, a także załoga samolotu.

Katastrofa smoleńska początkowo przyniosła wspólną żałobę i poczucie ogólnonarodowej jedności w obliczu niepowetowanej straty. Szybko jednak stała się zarzewiem konfliktów dotyczących zarówno sposobów jej upamiętnienia, jak i przebiegu i ustaleń śledztwa, prowadzonego przez wspólną komisję Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego (MAK) i rosyjskiego Ministerstwa Obrony. Kontrowersje wśród przeciwników Prawa i Sprawiedliwości wzbudziła decyzja o pochowaniu na Wawelu zmarłego tragicznie prezydenta Lecha Kaczyńskiego i jego małżonki. W ciągu kolejnych lat konflikt wokół Smoleńska wykrystalizował się w jeden z najważniejszych sporów politycznych III RP. Istotnym elementem pamięci, ale także politycznej demonstracji, były miesięcznice smoleńskie, które odbywały się na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, przed Pałacem Prezydenckim. Obecnie najważniejszym miejscem pamięci o tym tragicznym wydarzeniu jest Pomnik Smoleński, monument odsłonięty 10 kwietnia 2018 roku na placu Józefa Piłsudskiego w Warszawie.