Hołd bohaterom spod Jordanowa i Wysokiej

Wysoka koło Jordanowa to tradycyjne w Małopolsce miejsce obchodów rocznicy wybuchu II wojny światowej. Od kilkudziesięciu lat w dniu 1 września przyjeżdżają tutaj kombatanci, żołnierze, harcerze i wielu miłośników historii, aby oddać hołd żołnierzom, którzy jako jedni z pierwszych stawili w 1939 roku opór niemieckiemu najazdowi. Tak było również w 78 rocznicę wydarzeń z początku wojny na Podhalu.

Już w pierwszych dniach września 1939 roku frontowi polskiej obrony zagroziło poważne niebezpieczeństwo oskrzydlenia od południa, od strony Podhala, przez wojska niemieckie nacierające ze Słowacji. Okolic Jordanowa, Rabki, Spytkowic i Wysokiej bronili żołnierze 1 pułku strzelców górskich Korpusu Ochrony Pogranicza oraz batalionów Obrony Narodowej „Zakopane” i „Żywiec”. Nacierały na nich wojska dwóch niemieckich dywizji pancerno-motorowych, 2 Dywizji Pancernej i 4 Dywizji Lekkiej. W pierwszym dniu walk przewaga Niemców na tym odcinku była tak olbrzymia, że konieczne stało się skierowanie tam odwodu Naczelnego Wodza w postaci 10 Brygady Kawalerii zmotoryzowanej oraz jedynego odwodu dowódcy Armii „|Kraków”, dwóch batalionów 12 pułku piechoty Ziemi Wadowickiej.

Po zajęciu Spytkowic niemieckie kolumny pancerne skierowały się w stronę Chabówki i Jordanowa, usiłując wyjść na szosę prowadzącą z Zakopanego w stronę Krakowa. I tam właśnie rozgrała się prawie dwudniowa bitwa, określana często jako bitwa pod Jordanowem lub bitwa pod Wysoką. Polską obroną w tym rejonie bardzo skutecznie kierował pułkownik dyplomowany Stanisław Maczek – dowódca 10 BKzmot.

Tylko w obronie Wysokiej zginęło 55 żołnierzy polskich. Zginęły także trzy osoby cywilne, gdyż obrońców wspierali mieszkańcy. W odwecie, po zajęciu wsi Niemcy spalili ją prawie doszczętnie i nie pozwolili odbudowywać. Polegli Polacy, pogrzebani w rozrzuconych na okolicznych polach mogiłach, zostali w pierwszych miesiącach wojny ekshumowani i pochowani na niewielkim polowym cmentarzu. Dopiero w dziesięć lat po zakończeniu wojny, w 1955 r. mogiły uporządkowano a w szczycie cmentarza wzniesiono pomnik. I właśnie na ten cmentarz w Wysokiej w rocznicę wydarzeń z 1939 r. przybywają grupy kombatantów, harcerze, przedstawiciele Wojska Polskiego i władz aby oddać hołd tym, którzy skutecznie powstrzymali impet pierwszego ataku Niemców.

Tradycyjnie uroczystość rozpoczęła msza św. za poległych, celebrowana w kościele parafialnym pod wezwaniem Nawiedzenia NMP przez proboszcza parafii Wysoka, ks. kanonika Jana Mędrzaka. W mszy uczestniczyła m.in. kompania honorowa dywizjonu artylerii samobieżnej 10 Brygady Kawalerii Pancernej ze Świętoszowa, pod dowództwem kpt. Łukasza Bogdała, członkowie rodzin żołnierzy spod Wysokiej, grupy harcerzy i rekonstruktorów, poseł na Sejm RP dr hab. Józef Brynkus, przedstawiciele władz samorządowych powiatu suskiego i gminy Jordanów, służb mundurowych oraz instytucji powiatu suskiego. Po zakończeniu nabożeństwa zgromadzeni prowadzeni przez orkiestrę Ochotniczej Straży Pożarnej z Osielca przeszli przed pomnik na cmentarzu wojennym. Po odegraniu i odśpiewaniu Hymnu Państwowego głos zabrali: wójt Gminy Jordanów Stanisław Pudo, poseł prof. J. Brynkus, senator Andrzej Pająk i starosta suski Józef Bałos. Prof. J. Brynkus przypomniał zebranym, że pochodzi z sąsiednich Spytkowic i wychowując się wśród świadków i uczestników wydarzeń z września 1939 r. od dzieciństwa miał świadomość wielkiego znaczenia bitwy o Spytkowice i Wysoką dla pamięci historycznej okolicznych mieszkańców, a jako historyk podkreśla zawsze jej znaczenie dla obrony Rzeczpospolitej w 1939 r.

Wystąpili także Joanna Wielgat, córka por. Mariana Plichty, którego II pluton 2 szwadronu dywizjonu przeciwpancernego 10 BKzmot. zniszczył pod Wysoką kilkanaście niemieckich pojazdów pancernych i motorowych, oraz James Jurczyk, prezes Beskidzkiego Stowarzyszenia Maczkowców z Bielska-Białej.

Po Apelu Pamięci, który poprowadziła por. Ewa Dworska z 10 BKPanc. ze Świętoszowa pod pomnikiem złożyli wieńce i wiązanki kwiatów parlamentarzyści, przedstawiciele samorządów powiatu i gmin, kombatanci, funkcjonariusze Straży Granicznej, Policji, Państwowej Straży Pożarnej, delegacje szkół, harcerzy, Nadleśnictwa Myślenice, Stowarzyszenia Motocyklistów PATRIA oraz Stowarzyszenia Riders of IPA Nowy Targ. W imieniu Wojska Polskiego kwiaty złożyli kpt. Szczepan Piaskowski reprezentujący na uroczystości dowódcę 10 BKPanc. oraz zastępca Wojskowego Komendanta Uzupełnień w Nowym Targu, mjr Piotr Drozd. Ceremonię zakończyło odegranie sygnału Śpij Kolego oraz Roty.

Po uroczystościach oficjalnych uczestnicy spotkali się przy tradycyjnej grochówce, przygotowanej przez KGW z Wysokiej.

Pamięci obrońców Wysokiej z 1939 roku (galeria zdjęć).

(mic)

Opublikowano przez Biuro Poselskie dra hab. Józefa Brynkusa